10 kwietnia – 3 czerwca 2018
Kurator wystawy: Elżbieta Gajewska-Prorok
Dwanaście rytowanych i szlifowanych pucharów oraz szklanic z dekoracją o tematyce patriotycznej, które są pamiątkami walki Polaków o niepodległość, prezentujemy z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Na naczyniach widnieją motywy związane z polskimi powstaniami (kościuszkowskim, listopadowym i styczniowym), a także z wojnami napoleońskimi, są więc tu portrety Tadeusza Kościuszki, księcia Józefa Poniatowskiego, Napoleona Bonaparte oraz godło Królestwa Polskiego z lat 1830–1831 i okolicznościowe napisy wykonane w technice rytowania.
Zabytki powstały w hutach czeskich i polskich, a wspaniałą plastyczną dekorację wyrzeźbili najznamienitsi artyści szkła: Anton Heinrich Pfeiffer (1801–1866), Emanuel Hoffmann (1819–1878) i Johann F. Hoffmann (1840–1890), działający w Karlsbadzie (ob. Karlowe Wary).
Reprezentacyjne szklanice i puchary wykonane z kosztownego rodzaju masy szklanej, zdobione dekoracją szlifowaną i rytowaną już od czasów baroku były wysoko cenionymi przedmiotami pamiątkowymi i podarunkowymi.
Dwa puchary z przedstawieniem sceny śmierci księcia oraz marszałka napoleońskiego Józefa Poniatowskiego oraz dwie szklanice z wizerunkiem cesarza Francuzów Napoleona Bonaparte powstały w znamienitej wytwórni szkła w Neuwelt (Nový Svět) w północnych Czechach w latach 40. XIX stulecia.
Śmierć księcia Poniatowskiego w Bitwie Narodów pod Lipskiem w 1813 roku przyczyniła się do narodzin jego legendy w Polsce i Europie. Po upadku powstania listopadowego i w czasach Wielkiej Emigracji na naczyniach pamiątkowych ze szkła i porcelany oraz innych artefaktach zaczęto utrwalać jego portrety.
Jednymi z najliczniejszych pamiątek z tego okresu są wizerunki Napoleona Bonaparte, który dawał Polakom – zarówno tym walczącym niegdyś w Legionach, jak i pozostającym w kraju – nadzieję na wolną Ojczyznę i własną państwowość.
Na pucharach i szklanicach widnieją także postacie Tadeusza Kościuszki przedstawianego podczas bitwy pod Maciejowicami oraz kosynierów biorących udział w insurekcji kościuszkowskiej i walczących w kolejnych powstaniach: listopadowym, krakowskim i styczniowym.
Wystawa została poszerzona o rysunki i grafiki – można więc na niej obejrzeć m.in. cykl siedmiu rysunków Juliusza Kossaka przygotowanych na 100-lecie powstania kościuszkowskiego, a ilustrujących zwrotki Pieśni Legionów Polskich we Włoszech. Pieśń nazwana później Mazurkiem Dąbrowskiego w 1927 roku stała się polskim hymnem narodowym.
Pokazany również zostanie cykl Artura Grottgera Warszawa I, przechowywany w zbiorach wrocławskiego muzeum.
Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości.
Puchar ze sceną śmierci księcia Józefa Poniatowskiego, Czechy, ok. 1845
szkło: Gräfflich Harrahsche Glasfabrik Neuwelt (Nový Svět)
dekoracja: Emanuel Hoffmann w Karlsbadzie (Karlowe Wary)
Pucharek z napisem „Żyj słodka nadziejo!”, Polska, huta „Zajączek” w Jasieniu, ok. 1831
Szklanica z konnym portretem Napoleona, Czechy, ok. 1845
szkło: Gräfflich Harrahsche Glasfabrik Neuwelt (Nový Svět)
dekoracja rytowana: Emanuel Hoffman w Karlsbadzie (Karlowe Wary)
Puchar pamiątkowy, Czechy, ok. 1863
szkło: Gräfflich Harrahsche Glasfabrik Neuwelt (Nový Svět)
dekoracja: Johann F. Hoffmann w Karlsbadzie (Karlowe Wary)
Generał Henryk Dąbrowski, cykl: Pieśń Legionów
Juliusz Kossak, rysunek piórkiem, 1893