Zabytki ślusarskie – zamki, klucze, kłódki, skrzynie…
ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu
5 lipca – 30 grudnia 2022
Kurator wystawy: Tadeusz Fercowicz
Późnogotyckie klucze z kościoła św. Marii Magdaleny, klucz do zamka z epoki wikingów, kłódka i klamka z warsztatu Jaroslava Vonki to tylko niektóre z zabytków pokazywanych na tej wystawie.
Zaprezentowane zostały zamki, klucze, kłódki, okucia takie jak kołatki, zawiasy oraz skrzynie powstałe od IX do XX w. Po raz pierwszy zwiedzający mogą obejrzeć niezwykłe żelazne skarbce, a wśród nich będącą dużą rzadkością żelazną beczkę na żołd z XVII w. Klamrą spinającą wystawę są okucia: szyldy kluczowe, klamki z 2. poł. XIX w. i 1. poł. XX w. pochodzące z wrocławskich kamienic. Dziś już prawie nieobecne we wrocławskim pejzażu miejskim.
Są tu wynalazki typowe dla danej epoki, np. średniowieczny zamek zatrzaskowy wraz z prowadnicą kluczową (osobno montowana kapsuła z układem zastawek pasującym do wycięć w piórze klucza przeznaczonego do otwierania danego zamka), francuski zamek zasuwowo-zapadkowy z ok. 1720 r. Natomiast starożytne systemy zamknięć, takie jak zamek egipski, zamek homerycki oraz zamek rzymski, można podziwiać na wystawie dzięki rekonstrukcjom współczesnego metaloplastyka holenderskiego Marona Muldera.
Jednym z najciekawszych obiektów na ekspozycji jest zamek skrzynkowy wykonany w 1720 r. przez wrocławskiego mistrza ślusarskiego Alberta Nicolausa Spihrmana. Ozdobiony grawerowaną kompozycją herbową i – jako jedyny zamek w zbiorach MNWr – opatrzony został datą, nazwiskiem ślusarza i miejscem wytworzenia. Świadczy to o świadomości własnej wartości wrocławskiego mistrza, twórcy zamka.
Prezentowane artefakty odzwierciedlają odpowiednie dla swoich czasów zdobnictwo, techniki oraz myśl techniczną. Zachwycają zarówno urodą kształtów, jak i zdobnictwem (rytowania, ażurowanie, oksydacja).
„Pochwała rzemiosła artystycznego, podziw dla talentu i pracowitości kowali, odlewników oraz metaloplastyków, wreszcie też uznanie dla wybitnego znawcy tego tematu – kustosza Tadeusza Fercowicza. Tym jest nasza najnowsza wystawa czasowa” – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. „W tym doprawdy zaklętym i fascynującym »żelaznym świecie« odnajdujemy piękno zabytków, które wykonano w jakże trudnym i wymagającym nie lada kunsztu materiale. To popis umiejętności, która powoli zanika. A przy tym prezentacja dzieł zarówno artystów formatu europejskiego (Alessandro Vittoria), jak i lokalnych rzemieślników. Te kłódki, klucze, zamki i okucia to coś więcej niż tylko przykłady wyrobów rzemieślniczych. To iście magiczna spuścizna wieków minionych. Ma prawo nas zachwycać i kolejny już raz zaświadczać o tym, jak wspaniałe i bogate są zbiory Muzeum Narodowego we Wrocławiu”.
■ O wystawie z Tadeuszem Fercowiczem rozmawia Maciej Przestalski z PR Wrocław (27.07.2022) ➸
■ Fotorelacja z konferencji prasowej i wernisażu ➸
■ Przygotowania do wystawy ➸