Wyprawy w poszukiwaniu dzieł inspirowanych twórczością Rubensa! Nasz zespół odwiedził Opole, Nysę, Gliwice, Trzebnicę, Żagań, Ślizów, Dziewin, Bożnów i Długołękę. O wyjazdach studyjnych w ramach przygotowań do wystawy „Rubens na Śląsku” pisze dr Aurelia Zduńczyk, współkuratorka wystawy.
Przez kilka tygodni nasz zespół złożony z kuratorów, konserwatorów, fotografów oraz producentów odwiedzał liczne kościoły, klasztory oraz muzea, poszukując kolejnych śladów fascynacji sztuką genialnego artysty doby baroku Petera Paula Rubensa na Śląsku.
Podczas ostatniej wyprawy odwiedziliśmy klasztor oo. franciszkanów w Opolu, gdzie w kaplicy zakonnej przechowywany jest obraz „Ukrzyżowanego Chrystusa”, wzorowany na znanej rycinie Paula Pontiusa wg Petera Paula Rubensa.
W Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu podziwialiśmy natomiast niezwykle interesujący obraz ufundowany przez lubiąskiego opata Arnolda Freibergera. Miedziorytniczy wzorzec, wykonany w Szkole Graficznej Rubensa, według którego namalowany został wizerunek św. Ignacego Loyoli, znajduje się w zbiorach naszego Działu Grafiki i Rysunku.
W baptysterium bazyliki św. Jakuba Apostoła i św. Agnieszki w Nysie obejrzeliśmy wspaniałe „Ukrzyżowanie Chrystusa”, umieszczone w monumentalnej nastawie ołtarzowej. Stanowi ono jeden z najlepszych przykładów popularności wspomnianej ryciny Paula Pontiusa na Śląsku.
Na naszym szlaku nie mogło również zabraknąć bazyliki pw. św. Bartłomieja i św. Jadwigi w Trzebnicy i wielkoformatowego obrazu Philippa Christiana van Bentuma z 1748 r. ukazującego „Wniebowzięcie NMP”. Jest ono wzorowane na dziełach Michaela Leopolda Willmanna opartych o rubensowskie wzorce. Podobny przykład pośredniej recepcji sztuki antwerpskiego mistrza analizowaliśmy w jednym z czterech obrazów Georga Lichtenfelsa z cyklu różańcowego, przechowywanego w tzw. Sali Muzealnej kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Żaganiu.
W niewielkim kościele filialnym pw. św. Michała Archanioła w Ślizowie czekał na nas fascynujący obraz ołtarzowy ukazujący „Michała Archanioła zwalczającego herezję”. W naszych zbiorach znajduje się miedzioryt Lucasa de Vorstermana st. wykonany w szkole graficznej Rubensa, który stanowił wzorzec dla śląskiego przedstawienia.
Obrazowi ze Ślizowa pikanterii dodają portretowe przedstawienia tytułowych heretyków, spętanych żelaznymi łańcuchami w czeluściach piekielnych. Wśród nich nie brak i wizerunku duchownego, który stanowi lokalny dodatek, niepojawiający się w oryginalnej kompozycji flamandzkiego mistrza.
W kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Dziewinie odnaleźliśmy dawny obraz ołtarzowy ukazujący „Ostatnią Wieczerzę” wzorowaną na rycinie Boëtiusa Adamsz. Bolswerta wg Petera Paula Rubensa.
W kościele parafialnym pw. Zwiastowania NMP w Bożnowie przyglądaliśmy się „Pokłonowi Trzech Króli” Georga Lichtenfelsa, opartego o rycinę ze szkoły graficznej Rubensa. Ostatnio odwiedziliśmy także kościół pw. św. Michała Archanioła w Długołęce, kościół pw. Wszystkich Świętych w Gliwicach oraz kościół pw. św. Anny w Gliwicach-Łabędach.
Powoli dobiegają końca nasze prace w terenie. Przed nami ostatnie wizje lokalne, a to znak, że wystawa zbliża się wielkimi krokami.
Wystawa „Rubens na Śląsku” udostępniona zostanie zwiedzającym w Muzeum Narodowym we Wrocławiu w 385. rocznicę śmierci Petera Paula Rubensa – 30 maja 2025 roku – i potrwa do 30 listopada 2025.
Kuratorzy: dr hab. Piotr Oszczanowski, dyrektor MNWr, oraz dr Aurelia Zduńczyk, kustosz Działu Grafiki i Rysunku MNWr.