350 lat temu – 21 listopada 1675 r. – zmarł w Brzegu książę legnicki, brzeski i wołowski Jerzy Wilhelm, ostatni męski potomek dynastii Piastów.
Fot. domena publiczna
Jedną z najbardziej niezwykłych, a prawie nieznanych pamiątek po młodocianym księciu jest niepozorne zdjęcie zachowane w Gabinecie Dokumentów Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Fot. arch. MNWr
Uwieczniono na nim wieniec laurowy, który włożono do trumny księcia. Ta znalazła schronienie w okazałym, bogato zdobionym sarkofagu, który 8 lutego 1676 r. ustawiono w mauzoleum piastowskim w kościele św. Jana w Legnicy.
Fot. arch. MNWr
Z czasem wieniec został wyjęty z trumny i 29 maja 1780 r. przekazany do luterańskiej biblioteki (Bibliotheca Bernhardiniana) w kościele św. Bernardyna ze Sieny we Wrocławiu. Z niej – to jest pomieszczenia znajdującego się nad kruchtą i zakrystią kościoła – w 1866 r. ta pamiątka przeniesiona została do Biblioteki Miejskiej we Wrocławiu, a w 1896 r. trafiła do zbiorów Muzeum Starożytności Śląskich, by trzy lata później stać się częścią kolekcji Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności we Wrocławiu. Dzisiaj jej los pozostaje nieznany.
W zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu znajdują się natomiast pamiątkowe monety i medale, które wybite zostały z okazji śmierci księcia. Na awersach monet umieszczono popiersie księcia, a na rewersach okolicznościowe napisy w języku łacińskim. Na jednej z nich, określanej jako ¼ talara, napis ten, przetłumaczony na język polski, brzmi: Ostatni z królewskiej rodziny Piastów, cnotą wśród pierwszych, duszę otrzymaną 29 września 1660 r., z rozkazu Boga oddał 21 listopada 1675 r., opłakiwany przez Śląsk.
Fot. arch. MNWr
Na rewersach medali znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, znajdują się emblematy i sentencje, autorstwa poety Daniela Caspara von Lohensteina, takie same jak na sarkofagu księcia.
Fot. arch. MNWr
Na jednym z nich możemy zobaczyć doniczkę z herbem, a w niej aloes z pączkami, rozwiniętymi kwiatami oraz opadającymi płatkami. Przedstawieniu towarzyszy sentencja o umieraniu w kwiecie wieku, której znaczenie objaśnił Lohenstein w swoim penegiryku na cześć zmarłego księcia, wydanym w 1676 r.
Fot. arch. MNWr
Na drugim ukazany został strzelec (będący aluzją do śmierci oraz daty zgonu księcia) spoglądający na orła przebitego strzałą, który leci w kierunku słońca. Emblemat uzupełnia inskrypcja mówiąca o tym, że nie jest (królewski ptak-orzeł) zabezpieczony przed zranieniem.
Piotr Oszczanowski, dyrektor MNWr; Magdalena Karnicka, kustoszka w Dziale Numizmatyczno-Sfragistycznym MNWr
■ Zoom na muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸