16 marca – 15 czerwca 2015
Kurator: Jacek Witecki
Zapraszamy na stronę poświęconą wystawie: www.stworczerece.pl
Pierwsza prezentacja mało znanej i w niewielkim stopniu zbadanej twórczości artystów-rzemieślników działających na Śląsku w 1. połowie XX w. Pokazanych zostanie prawie 200 dzieł sztuki – od secesji, poprzez ekspresjonizm, art déco do stylów historyzujących – większość z nich nigdy wcześniej nie była udostępniana publiczności.
Historia wrocławskiego rzemiosła artystycznego 1. poł. XX w., które za tworzywo obrało sobie metal, to w dalszym ciągu jeden z mniej rozpoznanych tematów badawczych – pisze we wstępie do katalogu dr hab. Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Powodem jest ogromne spustoszenie, a w najlepszym wypadku rozproszenie substancji zabytkowej, która nie znalazła jeszcze godnego sobie miejsca w zbiorach muzealnych, a ze względu na wartość materiałową (srebro, miedź, mosiądz, brąz i żelazo) zawsze była i nadal jest „pożądana” i bezmyślnie dewastowana. Nie uchroniły jej znamiona oryginalności, wartość estetyczna, ewidentny związek z architekturą. Zwrócenie uwagi w przestrzeni ekspozycyjnej na ich wartość artystyczną, ukazanie w kontekście niezwykle dynamicznie ewoluujących zjawisk stylistycznych, wreszcie też uzmysłowienie ich właścicielom, że są dysponentami cennych dzieł sztuki, które bezwzględnie wymagają ochrony i konserwacji – oto cele postawione przed tą wystawą.
Zaprezentowane zostaną dzieła sztuki sakralnej: kielichy mszalne, monstrancje, cyboria, chrzcielnice, świeczniki oraz inne przykłady wyposażenia kościelnego i wystroju wnętrz. Nie zabraknie również zabytków o charakterze świeckim: krat, figur, wyrobów złotniczych. Większość z tych obiektów na co dzień nie jest dostępna zwiedzającym – przechowywane są w klasztornych i kościelnych skarbcach, zdobią domy prywatne i instytucje. Wypożyczenie ich do muzeum nie było łatwe:
– Podjęliśmy pewne ryzyko sprowadzenia rzeczy, których zazwyczaj na wystawach nie można oglądać – wyjaśnia Jacek Witecki, kurator wystawy – z jednej strony są to te obiekty, które są cały czas używane w kościołach, z drugiej strony przedmioty o bardzo dużych rozmiarach, które trzeba było zdemontować z ich stałych miejsc i przetransportować do muzeum. Udało nam się pozyskać na przykład wielką kratę z drzwi banku w Prudniku, chrzcielnicę z kościoła św. Józefa Rzemieślnika z Wrocławia, a nawet fragment ołtarza z kościoła św. św. Zygmunta i Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie – Koźlu.
Artyści
Wystawa będzie prezentować twórczość wybitnych przedwojennych wrocławskich artystów-rzemieślników, obecnie w większości zapomnianych. Najważniejszymi i najobszerniej przedstawionymi twórcami będą złotnik Erich Adolf i artysta metaloplastyk Jaroslav Vonka.
Erich Adolf pracował wyłącznie dla Kościoła katolickiego, sam przedstawiał się jako „złotnik kościelny”. Był autorem dużych projektów, obejmujących wystrój wnętrza i wyposażenie, jego bogata twórczość zawiera wątki modernistyczne. Na wystawie pokazanych zostanie kilkadziesiąt jego dzieł, m.in. wyjątkowa figura św. Michała Archanioła z kaplicy św. Rodziny klasztoru Sióstr Boromeuszek w Kamieńcu Ząbkowickim.
Jaroslav Vonka, mistrz metaloplastyki artystycznej pochodzący z Czech, autor wielu dzieł kowalstwa artystycznego: ozdobnych krat i detali na budynkach Politechniki Wrocławskiej, zdobień bram elektrowni wodnej na Odrze, elementów wystroju wnętrza wrocławskiego ratusza. Jego prace utrzymane są w nurcie secesji, ekspresjonizmu i art déco, inspirowane baśniami, legendami, mitami. Przedstawiane przez niego sceny i tajemnicze postaci kryją mnóstwo zagadek, które czekają na rozwiązanie.
Inni pokazywani na wystawie artyści to m.in.: Albert Greiner, konkurent i rywal E. Adolfa na polu złotnictwa sakralnego; Tillmann Schmitz, czołowy przedstawiciel wrocławskiego złotnictwa doby secesji; Gebhard Utinger, malarz, architekt i wybitny projektant, autor m.in. projektu kraty (do bazyliki św. Rodziny w Branicach) uznanej za arcydzieło rzemiosła artystycznego w skali światowej.
Pokazywane na wystawie eksponaty pochodzą z Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Miedzi w Legnicy, Muzeum Miejskiego Wrocławia, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Mazowieckiego w Płocku, klasztoru Sióstr Boromeuszek w Trzebnicy i Kamieńcu Ząbkowickim, kościołów z Dolnego Śląska i Opolszczyzny oraz ze zbiorów prywatnych.
Wystawie towarzyszy bogato ilustrowany katalog zawierający opisy wszystkich prezentowanych zabytków oraz trzy eseje: dr. hab. Piotra Oszczanowskiego na temat środowiska artystów-rzemieślników w przedwojennym Wrocławiu, Katarzyny Bożek „Erich Adolf, wrocławski mistrz złotniczy” i Jacka Witeckiego „Jaroslav Vonka i jego kuźnia wyobraźni”.
