Meble tak zwane „mechaniczne” to takie, które charakteryzują się ukrytymi technicznymi usprawnieniami, sprawiającymi zmianę kształtu lub funkcji tego mebla. W historii meblarstwa było wielu wielkich ebenistów specjalizujących się w tej dziedzinie.
Mało znany jest fakt, że w historii tej specjalizacji meblarskiej ważne miejsce zajmuje również mistrz stolarski z Dolnego Śląska – Robert Ruscheweyh (1822–1899). Od urodzenia związany był z miejscowością Olszyna koło Lubania.
Zasłynął z produkcji stołu, który mógł dzięki zastosowanemu mechanizmowi, zwiększyć powierzchnię użytkową o 200 a nawet 400%, a wszystkie dodatkowe blaty i podpory, znajdowały się w oskrzyni stołu. To oryginalne rozwiązanie konstrukcji stołu Ruscheweyh opatentował w 1879 r. Wytwarzał ten model we własnej fabryce założonej i czynnej w jego rodzinnej miejscowości pod nazwą „R. Ruscheweyh’s Möbel–Fabrik in Langenöls”.
Te praktyczne stoły znane były i poszukiwane w całej Europie, stawiano je głównie w domowych jadalniach lub w salach konferencyjnych.
Stół rozkładał się bardzo łatwo (w ówczesnych reklamach zachęcano, że może to zrobić nawet dziecko!) po pociągnięciu za specjalne uchwyty zamontowane przy krótszych bokach mebla. Przed rozłożeniem był to mebel z prostokątną płytą wierzchnią, wsparty na czterech toczonych nogach zespolonych u dołu łączyną w kształcie litery X. Pociągając za uchwyty, można było wysunąć kolejne ukryte pod blatem dwie lub cztery płyty przytwierdzone do prowadnic, które dla stabilności wsparte były przy krańcach dodatkowymi podwójnymi, uchylnymi nogami.
Nowatorstwo rozwiązania Ruscheweyha polegało na tym, że stół nie wymagał przechowywania poza nim elementów potrzebnych do jego powiększania , a wszystkie te części ukryte były pod blatem. Wcześniejsze bowiem patenty na rozsuwane tak duże stoły opierały się głównie na zasadzie wkładania dodatkowych blatów, które były składowane w jakimś innym pomieszczeniu.
Za przykład może tu posłużyć najsłynniejszy wówczas rozsuwany stół wytwarzany przez znamienitą firmę angielską „Gillow & Co.”. Richard Gillow wymyślił system rozkładania stołu nazywany „teleskopowym”, ponieważ dwie części blatu spajały prowadnice, rozsuwające się w ten sposób, że wysuwały się najpierw najszersze a następnie coraz węższe ich elementy (jak w teleskopie). Po rozłożeniu stołu przestrzeń z prowadnicami pomiędzy skrajnymi częściami blatu uzupełniało się płytami przechowywanymi poza stołem.
W zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu znajduje się stół rozkładany wyprodukowany przez słynną Fabrykę Ruscheweyha w latach 30. XX w. Wprawdzie nie ma on systemu rozkładania opartego na patencie z 1879 r., ale proste i modne od początku dwudziestego stulecia rozwiązanie (ukryte pod blatem dwie dodatkowe płyty, rozkładane „jak książka”), także bazuje na zasadzie zespolenia wszystkich części w jednym meblu.
Małgorzata Korżel-Kraśna, kurator Galerii Rzemiosł Artystycznych i Kultury Technicznej MNWr
#zoom_na_muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸