„Spokojne morze przy skalistym brzegu”

Pieter Mulier mł. zwany Cavaliere Tempesta (Haarlem 1637 – 1701 Mediolan)
„Spokojne morze przy skalistym brzegu” (Felsige Küste bei ruhiger See), koniec XVII w.; olej, płótno, 48 x 73, sygnowany po prawej: Caugalier P. Tempest

Obraz ten (oraz nieodnaleziony, stanowiący z nim parę „Morze podczas burzy przy skalistym brzegu”) należał do zbiorów Albrechta Sebischa (1685-1748), wrocławskiego patrycjusza, członka rady miejskiej i jej prezesa, wnuka komendanta twierdzy w Kamieńcu Podolskim. Licząca 341 obrazów kolekcja Sebischa została ofiarowana miastu w roku 1767 przez jego spadkobiercę Ernsta Wilhelma Hubriga i udostępniona w budynku gimnazjum św. Marii Magdaleny, następnie od 1853 w Galerii Obrazów w Domu Stanów (Ständehaus), od 1880 w nowo powstałym Śląskim Muzeum Sztuk Pięknych (Schlesisches Museum der bildenden Künste), w 1942 zaś ewakuowana, podobnie jak pozostałe zbiory, do wojennych składnic na prowincji.

Dzieło Tempesty było publikowane w katalogu Ständehaus z 1863 r. (nr 416) oraz w katalogach Muzeum Sztuk Pięknych (nr 257), ewakuowano je do składnicy w Henrykowie.

Jest to czwarty obraz ze zbiorów dawnego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu odzyskany od roku 2008, drugi – obok „Św. Iwona” Jacoba Jordaensa – restytuowany w tym roku, a dwudziesty piąty odzyskany ze zbiorów Sebischa, bo 24 płótna zostały przekazane w 1956 r. ze Związku Radzieckiego.

Autor, wykształcony i czynny w Haarlemie Holender, wywędrował ok. 1656 do Włoch, działał w Rzymie, Genui, Mediolanie i Wenecji. Jego specjalnością były pejzaże, zwłaszcza widoki morskie podczas burzy – stąd przydomek. Odzyskany krajobraz jest typowym przykładem twórczości Tempesty: efektowny, malowany swobodnie, z wykorzystaniem gry świateł podbudowującej dramaturgię wyobrażonej natury i anegdotę idyllicznej sceny rodzajowej w sztafażu. Jako jeden z nielicznych nosi sygnaturę malarza.

Obok przypisywanego obecnie Tempeście, a niegdyś Salvatorowi Rosie „Pejzażu z wodospadem” ze zbiorów Hochbergów w Książu, który pokazujemy w Galerii Sztuki Europejskiej, będzie to drugie dzieło tego artysty we wrocławskiej kolekcji.

Ewa Houszka, kurator Galerii Sztuki XVI-XIX w., Muzeum Narodowe we Wrocławiu

print