Śląska ars moriendi.
Średniowieczne metalowe płyty nagrobne [2]

Ślaska ars moriendi

Ku Niebieskiemu Jeruzalem

Charakterystycznym elementem programów ikonograficznych wszystkich prezentowanych na wystawie płyt jest bogata architektoniczna oprawa, otaczająca postać stojącego zmarłego. Konstrukcja ta symbolizuje przejście między doczesnością a wiecznością.

W sztuce starochrześcijańskiej umieszczona na sarkofagu arkada wyobrażać miała granicę raju. Te z nich, które przyjmowały z czasem formy bram miejskich, symbolizowały Niebieskie Jeruzalem albo Kościół Niebieski. W XII w. dekoracja ta została zredukowana do jednej arkady lub też samego baldachimu, a motyw zaczęto odczytywać jako bramę, którą zmarły przekraczał, dążąc do życia wiecznego, lub też jako wrota sprawiedliwości związane z sądem ostatecznym.

Umieszczane na nagrobkach motywy arkady i bramy wiąże się również z zawartymi w Ewangelii św. Jana słowami Chrystusa: „Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony” (J 10, 9). Czytelne odwołanie odnajdujemy również we fragmencie starotestamentowego psalmu, który już w XII w. wykonywano w trakcie rytuałów pogrzebowych: „Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości: chcę wejść i złożyć dzięki Panu. Oto jest brama Pana, przez nią wejdą sprawiedliwi. Dziękować cię będę, że mnie wysłuchałeś i stałeś się moim zbawieniem” (Ps 118, 19-21).

■ Przejdź dalej ➸

 

print