Tytuł dzieła: Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny
Schelte Adams Bolswert wg Petera Paula Rubensa
Datowanie: ok. 1630–1645
Technika: miedzioryt na papierze żeberkowanym
Wymiary: odcisk płyty 630 × 432 mm; arkusz 635 × 445 mm
Miejsce powstania: Antwerpia (Flandria [ob. Belgia])
Wydawca: Gillis Hendricx
Grafika przedstawia dynamiczną scenę Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Kompozycja została podzielona wyraźnie na dwie równe strefy: dolną, ziemską – z apostołami i pustym grobem – oraz górną, niebiańską – z unoszącą się Marią otoczoną aniołami i obłokami. Całość ma silny charakter wertykalny, podkreślający ruch ku górze – symbol duchowego wzniesienia i boskiej chwały.
W centrum dolnej części kompozycji zgromadzeni są apostołowie. Ich twarze i gesty pełne są emocji: zdumienia, zachwytu, modlitewnego uniesienia. Po lewej stronie, pusty sarkofag u progu kamiennego, półkolistego wejścia. Apostołowie pochylają się nad pustym sarkofagiem, z którego, zgodnie z tradycją, zniknęło ciało Marii. Apostołowie przedstawieni są w realistyczny sposób – o różnorodnych rysach twarzy i ekspresyjnych pozach – co jest charakterystyczne dla stylu Rubensa. Ich ciała oraz twarze skierowane są w stronę grobowca lub ku górze, w stronę nieba.
W górnej partii dominuje postać Marii – młodej, pięknej kobiety unoszącej się lekko na chmurach. Ubrana jest w szaty powiewające na wietrze – długą tunikę i płaszcz. Głowa Marii skierowana jest ku niebu, a ramiona ma rozpostarte w geście oddania i przyjęcia chwały Bożej. Po prawej i lewej stronie postaci aniołów – dziecięce, nagie, uskrzydlone figurki z girlandami kwiatów i wstęgami, podkreślające świętość i radosny charakter wydarzenia.
Cała scena pełna jest światła i ruchu, choć ukazana została w monochromatycznym odcieniu miedziorytu. Głębokie światłocienie oraz delikatne kreskowania tworzą wrażenie przestrzeni, głębi i dramatyzmu.
Dzieło wykonane zostało w technice miedziorytu – precyzyjnej i czasochłonnej metodzie graficznej, pozwalającej na uzyskanie bardzo szczegółowych efektów linii, cieniowania i kontrastu. Papier żeberkowany, na którym wykonano odbitkę, był typowym nośnikiem dla grafik wysokiej jakości w epoce baroku.
Autorem ryciny jest Schelte Adams Bolswert, wybitny rytownik flamandzki, który współpracował z Peterem Paulem Rubensem – twórcą oryginalnego malarskiego wzoru. Rubens był czołową postacią flamandzkiego baroku, znanym z monumentalnych kompozycji o religijnym charakterze, pełnych ekspresji i zmysłowości. Bolswert, jako jego rytownik, potrafił wiernie oddać nastrój i duchowość malarskich pierwowzorów.
Scena Wniebowzięcia Marii była bardzo popularnym motywem w sztuce kontrreformacyjnej – podkreślającej boską chwałę, cudowność oraz kult Matki Bożej. Grafika ta powstała w okresie intensywnej produkcji religijnych dzieł graficznych w Antwerpii, która była jednym z głównych centrów artystycznych Europy XVII wieku.
Wydawcą grafiki był Gillis Hendricx, znany flamandzki drukarz i wydawca, który współpracował z wieloma znanymi artystami epoki. Odbitki takie jak ta służyły zarówno celom kontemplacji religijnej, jak i edukacji.
Praca prezentowana na wystawie czasowej „Rubens na Śląsku”
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 31.05–30.11.2025
Więcej opisów ➸