W Polsce zakwitną niebawem. W Japonii są już w pełnym rozkwicie. Sakury – wiśnie, które są nieodłącznie związane z potocznym wyobrażeniem Nipponu. Japończycy kochają drzewa owocowe, przede wszystkim dlatego, że malowniczo kwitną. Najbardziej zaś cenią sakury.
Sakura hanami to tradycyjny japoński zwyczaj podziwiania urody ozdobnych wiśni. Ich kwitnienie trwa zazwyczaj od marca do końca kwietnia. „Front sakury” śledzą media, podając codziennie szczegółowe informacje na ten temat.
Tradycja oglądania kwiatów sięga okresu Heian (794–1185). W tych czasach powstała moda na obsadzanie sakurami pałaców i świątyń, a także zboczy gór. Malownicze widoki wzgórz Arashiyama koło Kioto, porośnięte niezliczoną liczbą tych drzew, inspirowały malarzy i poetów przez stulecia.
Sakury ceniono nie tylko za walory estetyczne. W słowniku japońskich symboli opadające przy najlżejszym podmuchu płatki stały się przenośnią przemijającego piękna, ulotności chwili, nietrwałości uczuć. Były też znakiem najwyższych etycznych nakazów z kodeksu samuraja: pogardy wobec śmierci i zgody na rozstanie się z życiem.
Powiedzenie „przeznaczeniem kwiatu wiśni jest opadać” stało się w czasach feudalnych aluzją do rycerza, którego śmierć z poczucia lojalności wobec pana była moralnym obowiązkiem.
Wiśnie należały więc do popularnych motywów zdobiących tsuby – gardy mieczy japońskich. Pięknym przykładem jest jelec z kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu, którego tarczę zdobi ażurowa negatywowa dekoracja, ukazująca podczas nowiu kwitnące gałązki i pojedyncze kwiaty wiśni płaczącej. Sakury podziwiano bowiem nie tylko w dzień, lecz także nocą, oświetlając je (co czyni się także obecnie) zawieszanymi na gałęziach papierowymi lampionami.
Dziś sakura hanami to święto, które kojarzy się z radością i zadowoleniem z życia. W japońskiej ultranowoczesnej rzeczywistości tradycja ta nadal odgrywa ważną rolę, chociaż jest pozbawiona dawnej nostalgii. Przypomina raczej gigantyczny piknik. Rodziny, znajomi, koledzy z pracy udają się do miejsc znanych ze szczególnie pięknych okazów drzew.
Do najbardziej znanych należy park Ueno w Tokio, gdzie rośnie 2200 sakur. Tam biało-różowe zwiewne chmury kwiatów są uwieczniane. Fotografuje się je najrozmaitszym sprzętem i na wszelkie możliwe sposoby. Następnie szczęśliwcy, którzy znaleźli miejsce, rozkładają pod drzewami plastikowe plandeki w koszmarnym niebieskim kolorze. Na nich spożywają okazjonalne potrawy, takie jak ryżowe kulki „dango”, popijając je sake bądź piwem.
Japońskie przysłowie mówi „lepsze dango od kwiatów” (jap. hana yori dango). Odnosi się ono do całkiem sporego grona osób, chętniej spędzających ten czas na jedzeniu i piciu niż na podziwianiu kwitnących sakur.
Dorota Róż-Mielecka, Dział Rzemiosł Bliskiego i Dalekiego Wschodu
#zoom_na_muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸