30 stycznia – 5 maja 2013
Średniowieczne pieczecie miejskie m.in. Wrocławia, Jawora, Środy Śląskiej, Nysy, Ząbkowic Śląskich oraz tłoki pieczętne i oryginalne dokumenty można będzie zobaczyć na kameralnej wystawie przygotowanej przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu.
Początki samorządności miejskiej, datującej się w Europie na 1. połowę XII wieku, wykształciły formę pieczęci mającej uwierzytelniać wystawiane w jej imieniu dokumenty. Funkcję tę pełniła pieczęć ogólnomiejska, która z czasem przybrała postać większej, mniejszej i sekretnej. Pieczęć mniejszą przywieszano do dokumentów miejskich niższej rangi, natomiast pieczęć sekretna służyła do obsługi spraw bieżących. Tematyka wyobrażeń napieczętnych stosowanych w średniowieczu pozwala wyodrębnić z niej: pieczęcie postaciowe, obrazowe i herbowe. Na pieczęciach postaciowych zazwyczaj przedstawiano świętych patronów lub władców w architektonicznym sztafażu (na przykład pieczęcie Beckum (ok. 1249 r.), Bremy (XIII w.), Nysy (przed 1303 r.), Pragi (przed 1264 r.), oraz na tłoku pieczętnym Góry Śląskiej z XV w. Na pieczęci Metzu ukazane zostało ukamienowanie św. Szczepana, natomiast na najstarszej pieczęci Jawora (przed 1304 r.) dzielenie się szatą z żebrakiem przez św. Marcina. Na wystawie można zobaczyć również pieczęcie z wyobrażeniami murów obronnych, wież strażniczych, głównych bram miejskich oraz przedstawienia heraldyczne. Metalowe tłoki, którymi odciskano pieczęcie użytkowane były nawet przez kilkaset lat. Widać to na dwu zaprezentowanych dokumentach z 1515 roku, do których przywieszono pieczęcie odciśnięte tłokiem XIV-wiecznym.
Zbiory sfragistyczne Muzeum Narodowego we Wrocławiu należą do największych i najciekawszych w Polsce. W większości pochodzą z dawnego Muzeum Starożytności Śląskich. W ich skład wchodzą: metalowe tłoki pieczętne, woskowe i papierowe odciski, lakowe kopie śląskich pieczęci miejskich i odlewy gipsowe. Przeważająca część przedstawionych na wystawie pieczęci miast niemieckich znajdowała się pierwotnie w słynnej XIX-wiecznej kolekcji Friedricha Augusta Vossberga (1800-1870) – znanego z publikacji dotyczących numizmatyki i sfragistyki zakonu krzyżackiego oraz Gdańska, Torunia i Elbląga. Dużo miejsca w swoich historycznych badaniach poświęcał też tematyce polskiej. Inna część prezentowanych pieczęci miast dolnośląskich wywodzi się ze zbioru barona Hugo von Saurma-Jeltscha (1837-1896).