Sztuka późnogotycka na Śląsku
9 października 2018 – 3 lutego 2019
Fot. A. Podstawka
Kuratorka wystawy: dr Agnieszka Patała, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Pokaz dzieł malarstwa, rzeźby, złotnictwa powstałych na terenie Śląska i na potrzeby tutejszych zleceniodawców w innych ośrodkach europejskich w latach 1440–1520.
„Tytuł ekspozycji odnosi się do zjawiska, które zadecydowało o specyfice śląskich miast, zwłaszcza Wrocławia, i charakterze tutejszej produkcji artystycznej” – mówi dr Agnieszka Patała, kuratorka wystawy. „Migrantami byli artyści, którzy pozostawili po sobie najwybitniejsze i stanowiące dzisiaj ozdobę wielu kolekcji polskich oraz zagranicznych dzieła. Przybywali oni na Śląsk z odległych krain i osiadali w miastach regionu, zakładając wieloosobowe warsztaty realizujące liczne zamówienia, płynące często z bardzo odległych miejscowości. Wśród nich tacy twórcy jak Wilhelm Kalteysen von Oche (którego przełomowy Ołtarz św. Barbary z 1447 r. nazywany jest zasłużenie ‘kometą na śląskim niebie’) czy przybyły ze Szwabii utalentowany i wpływowy artysta-przedsiębiorca Jakob Beinhart wyróżniali się znajomością najważniejszych trendów epoki, pozostawiając po sobie prace sytuujące sztukę śląską w czołówce artystycznej spuścizny ziem obecnej Polski w XV w. i początkach XVI stulecia”. Migrowali również artyści śląscy, którzy, jak złotnik Erasmus Schleupner, rozwijali swoje talenty w zagranicznych ośrodkach, korzystając z mecenatu wrocławskich biskupów.
[…]
Zjawisko to nie narodziło się dopiero w latach 1440–1520, tym niemniej dla tego przedziału czasowego dysponujemy wieloma przekazami źródłowymi oraz zachowanymi dziełami, które pozwalają często wyjątkowo dokładnie wniknąć w istotę wspomnianych migracji, dostrzec ich przebieg, zrozumieć motywacje migranta (artysty, zleceniodawcy) czy wreszcie odczytać intencje, funkcjonowanie i oddziaływanie na widza powstających dzieł”.
Wystawa jest doniosłym wydarzeniem w powojennej historii wrocławskiego muzealnictwa – po raz pierwszy od czasów II wojny światowej, a nawet od czasu swojego powstania, powracają do Wrocławia i na Śląsk arcydzieła sztuki średniowiecznej znajdujące się obecnie w kolekcjach polskich. Muzeum prezentuje też kilka monumentalnych i artystycznie imponujących dzieł malarskich i rzeźbiarskich trudno dostępnych nawet dla znawców, gdyż na co dzień przechowywanych w niewielkich śląskich świątyniach. Wystawa zabiera widzów w fascynującą podróż ku odległym o ponad pięćset lat czasom działalności utalentowanych anonimowych mistrzów, wędrujących kupców, przedsiębiorczych patrycjuszy i realizującego swe ambicje kleru. Jeszcze nigdy w historii Muzeum nie pokazano tej klasy arcydzieł sztuki średniowiecznej.
Na wystawie zaprezentowano także wyniki przeprowadzonych badań konserwatorskich i technologicznych, dzięki którym można odkryć tajemnice warsztatowe średniowiecznego artysty, śledzić proces twórczy i podziwiać warstwy dzieł niedostępne zwykle ludzkiemu oku, jak np. szkice przygotowawcze nakryte później kolejnymi warstwami farb. Widzowie dowiedzą się również, kiedy, dlaczego i w jaki sposób były otwierane i zamykane ołtarze, do czego tak naprawdę służyły epitafia, kto mógł sobie pozwolić na własny iluminowany modlitewnik i dlaczego fundacje artystyczne pomagały ambitnym mieszczanom w karierze politycznej i duchownej.
Program wydarzeń towarzyszących wystawie
Dla dorosłych
— oprowadzania po wystawie:
14 października, godz. 10:00 i 11:30 — Oprowadzanie kuratorskie (zapisy w tygodniu poprzedzającym wydarzenie: zapisy@mnwr.pl, wstęp z biletem na wystawę czasową)
25 października, godz. 11:00 — Oprowadzanie czwartkowe (wstęp z biletem na wystawę czasową)
28 października, godz. 15:00 — Średniowieczny zielnik – flora w sztuce późnogotyckiej na Śląsku, oprowadzanie tematyczne, prowadzenie: Michał Pieczka (zapisy w tygodniu poprzedzającym wydarzenie: zapisy@mnwr.pl, wstęp z biletem na wystawę czasową)
8, 15, 22 listopada, godz. 11:00 — Oprowadzania czwartkowe (wstęp z biletem na wystawę czasową)
24 listopada, godz. 13:30 — Sąd Ostateczny i przed nim obawy, czyli do czego służyły epitafia i fundacje dewocyjne, oprowadzanie tematyczne dr Agnieszki Patały (zapisy w tygodniu poprzedzającym wydarzenie: zapisy@mnwr.pl, wstęp z biletem na wystawę czasową)
29 listopada, 6, 13 grudnia, godz. 11:00 — Oprowadzania czwartkowe (wstęp z biletem na wystawę czasową)
15, 29 grudnia, godz. 15:00 — Oprowadzania kuratorskie (zapisy w tygodniu poprzedzającym wydarzenie: zapisy@mnwr.pl, wstęp z biletem na wystawę czasową)
— wykłady i spacer
20 października, godz. 12:00 — Kariera imigranta Jakoba Beinharta, wykład dra. hab. Romualda Kaczmarka (wstęp wolny)
21 października, godz. 12:00 — Anonimowi artyści – migranci na Śląsku i ich monumentalne dzieła, wykład dr Agnieszki Patały (wstęp wolny)
27 października, godz. 13:00 — Spacer po kościele św. Elżbiety we Wrocławiu (zbiórka na placu przed wejściem do kościoła od strony ul. św. Mikołaja), dr Agnieszka Patała (zapisy w tygodniu poprzedzającym wydarzenie: zapisy@mnwr.pl, wstęp wolny)
17 listopada, godz. 13:30 — Jak oglądano późnośredniowieczne ołtarze, wykład prof. Antoniego Ziemby (wstęp wolny)
15 grudnia, godz. 13:30 — Norymberskie echa w złotnictwie gotyckim Śląska, Małopolski i Wielkopolski, wykład dr Jacka Witkowskiego (wstęp wolny)
Dla dzieci
Na wszystkie zajęcia obowiązują zapisy w tygodniu poprzedzającym wydarzenie: tel. 71 372 51 48, edukacja@mnwr.pl, wstęp z biletem za 3 zł.
20 października, godz. 10:30 — Migracje – inspiracje. Dlaczego artyści podróżują?, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, prowadzenie: Izabela Trembałowicz-Chęć
24 listopada, godz. 10:30 — „Obraz z jajka” – w warsztacie średniowiecznego malarza, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, prowadzenie: Sławomir Ortyl
15 grudnia, godz. 10:30 — Świąteczny poliptyk, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, prowadzenie: Grzegorz Wojturski
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości
Intrygujące! „Znikająca Pieta” ➸