27 lutego – 13 maja 2018
Wystawa zorganizowana z okazji 70-lecia Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Kurator wystawy:
Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu
To pierwsza w historii monograficzna ekspozycja poświęcona wrocławskiemu manieryzmowi – fascynującemu okresowi w sztuce miasta, który nadal pozostaje mało rozpoznany. Lata około 1600 r. i początek XVII w. to czas wielkiego rozkwitu stolicy Śląska i powstającej tam sztuki. Zwiedzający zobaczą przeszło 150 dzieł z tego okresu sprowadzonych z całej Europy.
Gerhard Hendrik, Figura anioła z epitafium Melchiora von Thilisch st. i jego żony Magdaleny z d. von Orth, 1604, fot. Arkadiusz Podstawka
Wrocław około 1600 r. przeżywał okres szczególnej prosperity; mieszczaństwo oraz szlachta bardzo się wzbogaciły, a kupiectwo osiągnęło niezwykłe wręcz dochody. Trwający od stuleci pokój pozwalał nie tylko znajdować przyjemność w obcowaniu z cennymi dziełami sztuki, pięknymi wyrobami złotniczymi i ceramicznymi, ale także gromadzić kurioza i organizować kunstkamery pełne przedmiotów dostarczanych z ciągle odkrywanego Nowego Świata – wyjaśnia Piotr Oszczanowski, kurator wystawy. W tę koniunkturę, dostatek, otwartość i ciekawość świata obywateli Wrocławia, którzy studiowali na uniwersytetach w całej Europie, doskonale wpisali się wrocławscy artyści. Wielu z nich wybrało stolicę Śląska jako swoje miejsce na ziemi – przybyli do niej z odległych stron (np. z Nijmegen i Amsterdamu, z Bazylei i Ulm, z Drezna i Freibergu); wielu także – zanim rozpoczęło tutaj swoją zawodową działalność – odbyło obowiązkowe podróże edukacyjne, które zawiodły ich na Półwysep Apeniński, na teren Bawarii czy wreszcie do rudolfińskiej, magicznej i rozkochanej w sztuce Pragi. Ambicją wrocławian było też sprowadzanie obrazów i rzeźb z renomowanych warsztatów europejskich. Do Wrocławia trafiły dzieła światowej sławy twórców: Bartholomaeusa Sprangera, Hansa von Aachen czy Adriaena de Vries. Wrocławianie znajdowali przyjemność w obcowaniu ze sztuką, która ich uczyła, cieszyła i czyniła lepszymi.
Bartholomaeus Spranger, Chrzest Chrystusa, 1603, fot. Wojciech Rogowicz
Ten trwający kilkadziesiąt lat okres w sztuce miasta (którego kresem stała się wojna trzydziestoletnia i zaraza roku 1632/1633), to jeden z najbardziej niedocenianych, ale przede wszystkim w dalszym ciągu najmniej znany epizod w historii sztuki stolicy Śląska. Wystawa ma za zadanie pokazać jej niezwykłość, różnorodność, erudycję i mistrzostwo wykonania. Bo sztuka około roku 1600 we Wrocławiu była doprawdy… europejska.
Caspar Pfister, Kociołek ze strusiego jaja, zapewne 1609,
Muzeum Narodowe w Warszawie (obecnie jako depozyt w Muzeum Narodowym we Wrocławiu), fot. Arkadiusz Podstawka
Pokazanych zostanie ponad 150 zabytków malarstwa, rzeźby, rysunku, grafiki i rzemiosła artystycznego, wśród nich m.in. puchar cesarski autorstwa Hansa Hockego czy też naczynie w kształcie statku Hansa Stricha – jedne z najlepszych prac złotniczych powstałych we Wrocławiu; rysunek wykonany przez wrocławskiego kaligrafa mającego w momencie tworzenia pracy 105 lat; nautilusy, czyli puchary z muszli gatunku turbo marmoratus S czy też inne wyroby o niezwykłych kształtach wykonane z połączenia metali szlachetnych i tak oryginalnych materiałów, jak np. jajo strusia lub też korale i ząb narwala. Wśród prezentowanych prac znajdą się dzieła wybitnych twórców wrocławskiego manieryzmu, takich jak Gerhard Hendrik z Amsterdamu, Georg Hayer, Jacob Walther, Johann Thwenger oraz cała plejada znakomitych tutejszych złotników.
Matthias Heintze, Zwiastowanie (obraz centralny epitafium kanonika nyskiego i wrocławskiej kolegiaty pw. Świętego Krzyża Adama Kessela), zapewne 1599
Najcenniejszymi dziełami pokazywanymi na wystawie będą (po raz pierwszy od czasów II wojny światowej wystawione obok siebie) prace pochodzące z kościoła Świętej Trójcy w Żórawinie. Są to kreacje światowej sławy manierystów: obraz Bartholomaeusa Sprangera Chrzest Chrystusa oraz rzeźba Adriaena de Vries Chrystus przy kolumnie.
Ekspozycja ma układ tematyczny, kolorami dominującymi w scenografii są: złoto, czerń i biel. Autorkami aranżacji są: Edyta Białacka i Klaudia Maślej-Feluś.
Wystawie towarzyszyć będzie bogato ilustrowany album autorstwa Piotra Oszczanowskiego.
Nieznany malarz śląski (wrocławski?) czynny ok. 1400 r., Veraicon, z lat 1400–1410, Muzeum Narodowe w Warszawie
Prezentowane zabytki pochodzą ze zbiorów muzeów narodowych z Wrocławia, Warszawy, Krakowa, Gdańska i Poznania, Zamku Królewskiego na Wawelu, Zamku Królewskiego w Warszawie, Muzeum Zamku w Łańcucie, Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Biblioteki Narodowej w Warszawie, bibliotek uniwersyteckich we Wrocławiu i w Warszawie, kościołów Wrocławia, Świdnicy, Trzebnicy, Sycowa, Żagania, Gościeszowic oraz muzeów i bibliotek z Berlina, Drezna, Halle, Hamburga, Norymbergi, Görlitz i Königswinter.
Zwiedzający będą mogli skorzystać z aplikacji mobilnej i dzięki niej wysłuchać nagranych opisów 10 wybranych dzieł sztuki pokazywanych na wystawie. Aplikacja powstała we współpracy z Politechniką Wrocławską.
Szczegółowe informacje:
Aplikacja mobilna GuideMe
Program wydarzeń towarzyszących wystawie:
3 marca
10.30 – „Pokręcony” manieryzm – zaskakujące figury i ornamenty – prowadzenie: Michał Pieczka, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, płatne 3 zł od osoby, zapisy, wystawa i sala 116
13.30 – Sztuka ciągle odkrywana i niedoceniana – prowadzenie: dr hab. Piotr Oszczanowski, wykład dla dorosłych, wstęp wolny, hol główny Muzeum Narodowego
24 marca
10.30 – Manieryzm, manieryzmy i maniery – prowadzenie: Barbara Przerwa, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, płatne 3 zł od osoby, zapisy, wystawa i sala 116
11.00 – Manierystyczny Wrocław – spacer po kościołach św. Elżbiety i św. Marii Magdaleny, prowadzenie: dr hab. Piotr Oszczanowski, wstęp wolny, zbiórka przed kościołem św. Elżbiety przy pomniku Dietricha Bonhoeffera
13.30 – Dialog wyznań w sztuce Wrocławia około roku 1600 – prowadzenie: prof. Jan Harasimowicz, wykład dla dorosłych, wstęp wolny, sala 116
7 kwietnia – Dzień wokół wystawy
10.30 – Na tropie „pięknych brzydactw” – prowadzenie: Sławomir Ortyl, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, płatne 3 zł od osoby, zapisy, wystawa i sala 116
11.00–16.00 – To kuriozalne! – gra wokół wystawy, dla osób w każdym wieku, start: hol wejściowy Muzeum Narodowego
14 kwietnia – Dzień wokół wystawy (cd.) – dzień kuratorski
11.00, 14.00, 16.00 – Oprowadzanie kuratorskie po wystawie – dr hab. Piotr Oszczanowski, wstęp z biletem na wystawę
12.30 – Niezwykły ogród dr. Laurentiusa Scholtza – fenomen wrocławskiego manieryzmu – wykład dr. hab. Piotra Oszczanowskiego, wstęp wolny, hol Muzeum Narodowego
28 kwietnia
10.30 – Brodata panna i bezręki kaligraf oraz inne dziwy wrocławskich gabinetów osobliwości – prowadzenie: Grzegorz Wojturski, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, płatne 3 zł od osoby, zapisy, wystawa i sala 116
13.30 – Szklana Wenus, czyli manierystyczne cuda ze szkła – prowadzenie: Elżbieta Gajewska-Prorok, wykład dla dorosłych, wstęp wolny, sala 116
5 maja
10.30 – Anioły z manierami – prowadzenie: Grzegorz Wojturski, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, płatne 3 zł od osoby, zapisy, wystawa i sala 116
13.30 – Artyści i mecenasi wrocławskiego manieryzmu, prowadzenie: dr hab. Piotr Oszczanowski, wykład dla dorosłych, wstęp wolny, sala 116
13 maja
11:00 – Z widelcem, czy bez… O kuchni Wrocławia w dobie manieryzmu, prowadzenie: dr Grzegorz Sobel, wykład, wstęp wolny, sala 116
13.30 – Manieryzm Pfisterów – czyli twórczość i życie artystów, którzy rozsławili Wrocław, prowadzenie: dr hab. Piotr Oszczanowski, wykład dla dorosłych, wstęp wolny, sala 116
Zapisy w tygodniu poprzedzającym wydarzenie: tel. 71 372 51 48 lub edukacja@mnwr.pl
Oprowadzania czwartkowe (g. 11.00)
– po polsku: 1.03, 8.03, 15.03, 22.03, 5.04, 12.04, 10.05
– po angielsku: 29.03