Tytuł dzieła: Strącenie Lucyfera i zbuntowanych aniołów do piekła
Autor: Lucas de Vorsterman I wg Petera Paula Rubensa
Czas powstania: 1621
Technika: miedzioryt (technika graficzna)
Wymiary: 570 × 470 mm
Miejsce przechowywania: Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Znajdują się Państwo przed grafiką zatytułowaną „Strącenie Lucyfera i zbuntowanych aniołów do piekła”, wykonaną w 1621 roku przez Lucasa de Vorstermana według obrazu Petera Paula Rubensa – jednego z najwybitniejszych artystów flamandzkiego baroku.
Dzieło przedstawia dramatyczny moment upadku Lucyfera i towarzyszących mu zbuntowanych aniołów, którzy za sprzeciw wobec Boga zostają wypędzeni z nieba. Temat ten był chętnie podejmowany w epoce baroku, sprzyjającej dynamicznym, pełnym ekspresji przedstawieniom walki dobra ze złem.
Kompozycja ma układ pionowy i niemal w całości wypełniona jest nagimi, muskularnymi postaciami ukazanymi w gwałtownym ruchu. W górnej części grafiki widoczne są świetliste niebiańskie obłoki i anielskie zastępy. Po lewej stronie, na około dwóch trzecich wysokości, znajduje się Archanioł Michał. Ma rozpostarte skrzydła i unosi oburącz miecz, którego ostrze skierowane jest w dół – prawa ręka wzniesiona wysoko ponad głowę chwyta rękojeść, lewa – znajdująca się niżej, na wysokości biodra – obejmuje klingę w jej górnej części.
Niżej trwa dramatyczna scena upadku. Ciała zbuntowanych aniołów, już przemienionych w demoniczne postaci, spadają chaotycznie ku otchłani. W centrum kompozycji uwagę przykuwa Lucyfer – jego twarz wykrzywiona jest gniewem, a ciało wygięte w dynamicznej, spiralnej pozie.
Grafika została wykonana techniką miedziorytu – precyzyjnego druku wklęsłego, umożliwiającego wierne oddanie detali oraz silnych kontrastów światłocieniowych. Odbitka powstała na papierze, a jej wymiary to około 57 centymetrów wysokości i 47 centymetrów szerokości. Prezentowany egzemplarz to tzw. stan pierwszy – jedna z najwcześniejszych wersji grafiki, wykonana przed modyfikacjami matrycy.
Peter Paul Rubens, świadomy siły oddziaływania sztuki graficznej, współpracował z wybitnymi rytownikami, by jego obrazy mogły być powielane i rozpowszechniane w całej Europie. Lucas de Vorsterman był jednym z jego najbliższych współpracowników – ceniony za mistrzowską precyzję i zdolność oddania dramatyzmu oryginalnych kompozycji.
„Strącenie Lucyfera…” to nie tylko pokaz technicznego kunsztu, ale również znakomity przykład barokowego podejścia do tematu upadku i kary – pełnego emocji, ruchu i kontrastów światła i cienia.
Praca prezentowana na wystawie czasowej „Rubens na Śląsku”
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 31.05–30.11.2025
Więcej opisów ➸