Leon Urbański. Typografia okazjonalna

18 lutego – 22 marca 2015

Kurator: Wojciech Kaczorowski

W swoich pracach nawiązywał do renesansowych tradycji drukarskich, wykorzystywał też wywodzącą się ze starożytnej Grecji zasadę „złotej proporcji” – Muzeum Narodowe we Wrocławiu przypomni twórczość Leona Urbańskiego, jednego z najwybitniejszych polskich typografów.

W zbiorach Muzeum Sztuki Książki (w organizacji) – Oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu znajduje się ponad 100 niskonakładowych druków ulotnych zaprojektowanych przez Leona Urbańskiego w okresie od początku lat 60. do wczesnych lat 90. XX w. Są to zaproszenia, programy, życzenia, publikacje towarzyszące imprezom kulturalnym, spotkaniom towarzyskim i środowiskowym. Wiele spośród prezentowanych druków zlecanych było przez najwyższe władze Polski na potrzeby spotkań dyplomatycznych czy wizyt delegacji zagranicznych. Dziś są one nie tylko świadectwem kunsztu projektowania typograficznego, lecz także rzadkimi dokumentami pokazującymi nieznany szerzej sztafaż obyczajowy i organizacyjny towarzyszący ważnym wydarzeniom z udziałem najwyższych władz państwowych. Ważne miejsce zajmują druki związane z pontyfikatem Jana Pawła II i jego pielgrzymkami do Polski.

W rozwiązaniach typograficznych Leona Urbańskiego można doszukać się inspiracji drukarstwem renesansowym z jego szlachetną czcionką, kompozycjami osiowymi.

Układy Leona Urbańskiego nie są jednak prostym powielaniem renesansowych wzorów – wyjaśnia Wojciech Kaczorowski, kurator wystawy. To raczej forma twórczego dialogu z kanonem, dotycząca skali możliwych odstępstw wpływających na ożywienie kompozycji. Czasem jest to wykorzystanie bardziej wydłużonego arkusza, innym razem odsadzenie inicjału lub pierwszego wiersza, czy niewielkie przesuniecie tekstu wobec osi symetrii kolumny lub łamu, zawsze jednak bez szkody dla harmonii i w zgodzie z często przywoływaną wypowiedzią artysty, że typografia jest przede wszystkim sztuką proporcji.

Wszystkie prezentowane na wystawie druki pochodzą ze zbiorów Muzeum Sztuki Książki (w organizacji) – Oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Leon Urbański (ur. 1926 w Tarnowie, zm. 1998 w Warszawie) – grafik książki, typograf, projektant godeł i  znaków graficznych. Ukończył studia na Wydziale Grafiki warszawskiej ASP. Wraz z prof. Andrzejem Rudzińskim doprowadzili do utworzenia w 1964 r. w Warszawie Doświadczalnej Oficyny Graficznej Pracowni Sztuk Plastycznych, z  którą związał swoją działalność  zawodową do roku 1992. 

Równolegle współpracował jako projektant i grafik książki z  najpoważniejszymi wydawnictwami krajowymi, takimi jak Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Nasza Księgarnia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Krajowa Agencja Wydawnicza, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.

W latach 1978-1982 prowadził na warszawskiej ASP zorganizowaną przez siebie Pracownię Projektowania Typograficznego. Dorobek twórczy Leona Urbańskiego w zakresie opracowań graficznych liczy w przybliżeniu 250 książek, 5000 druków ulotnych i blisko 100 znaków graficznych (sygnetów, godeł, logo). Za osiągnięcia w dziedzinie typografii był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany zarówno w kraju, jak i za granicą. Był członkiem wielu polskich i zagranicznych stowarzyszeń twórczych, m.in. prestiżowego brytyjskiego Double Crown Club.

print