O zdrowie troszczono się zawsze i wszędzie. Rozmaitość stosowanych medykamentów może przyprawiać o zawrót głowy. Dawniej na Dalekim Wschodzie myślano nie tylko o skuteczności leków, lecz także o praktycznych sposobach ich przechowywania. W XVII-wiecznej Japonii z podręcznej apteczki uczyniono nawet wyrafinowane dzieło sztuki użytkowej. Nieodzowne medykamenty przechowywano w malutkich pudełeczkach zwanych inrō.
Puzderka te, przeważnie owalne w przekroju, składały się z kilku nakładanych na siebie, idealnie dopasowanych segmentów. Elementy łączył barwny jedwabny sznurek przewleczony przez biegnące wzdłuż bocznych ścianek otwory. Pozwalało to na rozsuwanie poszczególnych części w dowolnym miejscu.
Takie szczelne i liczne schowki umożliwiały bezpieczne przechowywanie owiniętych w papier lekarstw, wzmacniających i orzeźwiających ziołowych preparatów czy afrodyzjaków. Dość długie końce sznura były wyprowadzone górą i przewleczone przez rzeźbiony guz zwany netsuke.
W epoce Edo (1603– 1867) inrō stały się nieodłącznym elementem ubioru. Nosili je jednak wyłącznie mężczyźni z klasy samurajów, arystokracji i bogatego mieszczaństwa. Zawieszano je za pasem obi po prawej stronie z tyłu. Inrō używano nie tylko jako osobiste apteczki, lecz traktowano jako ozdobę stroju.
Wykonywane zazwyczaj z drewna pokrywano wysokogatunkową laką, którą precyzyjnie zdobiono technikami prószenia złotym proszkiem makie oraz inkrustacją. Wiele motywów dekoracyjnych zdobiących inrō, obok walorów czysto estetycznych, miało znaczenie symboliczne. Wierzono, że magiczna moc owych symboli chroniła właścicieli inrō, zapewniając im zdrowie, szczęście, bogactwo i długowieczność.
To złote arcydzieło rzemieślniczego kunsztu znajduje się zbiorach Działu Rzemiosł Bliskiego i Dalekiego Wschodu Muzeum Narodowego we Wrocławiu (cała kolekcja liczy 25 inrō).
Prezentowane na ilustracji drewniane puzderko inrō pokrywa laka, na którą naniesiono miałki złoty proszek. Dlatego wygląda tak, jakby zrobiono je ze złotej blachy. Puzderko zddobi reliefowa dekoracja inspirowana chińską legendą o karpiach pokonujących skalne progi na rzece Żółtej, płynąc pod prąd wodospadów. Te z ryb, którym udało się pokonać przeszkody, w nagrodę przemieniały się w smoki. Karp stał się więc symbolem męstwa, heroizmu i wytrwałości w dążeniu do celu.
Dorota Róż-Mielecka, kustosz MNWr
Puzderko na medykamenty inrō, Japonia, szkoła Kajikawa, ok. połowy XIX w.; fot. Arkadiusz Podstawka
#zoom_na_muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸