19 listopada 2019 – 26 stycznia 2020
Kuratorka wystawy: Magdalena Karnicka
Medal upamiętniający przepłynięcie przez Rouen statku transportującego szczątki cesarza Napoleona I z Wyspy św. Heleny do Paryża, medale z okazji rocznicy utworzenia Czeskiej Kasy Oszczędności czy budowy kościoła – miejsca pochówku Antonia Canovy – to niektóre z zabytków prezentowanych na pierwszej, tak obszernej wystawie poświęconej XIX-wiecznemu medalierstwu.
Okres, któremu poświęcona jest wystawa, to czas, gdy medalierstwo – sztuka wcześniej ekskluzywna – stało się „sztuką masową”. W gazetach ukazywały się ogłoszenia dotyczące możliwości nabycia nowo powstałych medali. Rozpowszechniło się również prowadzenie subskrypcji na wydawane dzieła medalierskie. Ostatnie dziesięciolecie XIX w. przyniosło odwrót od nadmiernej komercjalizacji, a jego forpocztę stanowili artyści związani z ruchem secesji.
Sztuka medalierska stała się w tym czasie odzwierciedleniem rzeczywistości – zarówno tej o wymiarze „historycznym”, jak i tej mniej uniwersalnej. Obok władców i ich rodzin, członków rządów, urzędników państwowych, dowódców wojskowych na medalach, plakietach i żetonach upamiętniano naukowców, właścicieli fabryk i artystów. Wykonywane były też egzemplarze związane z życiem „zwykłych” ludzi, zamawiane np. z okazji narodzin lub chrztów potomków, ślubów lub ich rocznic. Upamiętniano wojny i zawarcie sojuszy, ale także nowe połączenia komunikacyjne, rocznice istnienia stowarzyszeń czy instytucji, wystawy, konferencje, wzniesienie budowli czy pomników. Powstawały również medale i plakiety o charakterze komercyjnym, np. noworoczne.
Popularność sztuki medalierskiej w XIX w. spowodowała wykorzystanie jej do celów reklamowych. Ówczesne dzieła medalierskie wykonywane były w mennicach, odlewniach oraz w prywatnych zakładach menniczych i wytwórniach wyrobów metalowych. Rosnący na nie popyt spowodował gwałtowny rozwój sztuki menniczej. Konstruowano nowe maszyny, ulepszano już istniejące.
Wystawa prezentuje część z liczącej 2 tys. zabytków kolekcji dzieł sztuki medalierskiej z lat 1800–1889, zaprojektowanych i wykonanych przez czołowych medalierów i rzeźbiarzy tego czasu: austriackich, belgijskich, czeskich, duńskich, francuskich, holenderskich, niemieckich, polskich, rosyjskich, szwajcarskich, szwedzkich, angielskich i włoskich.
Ekspozycji towarzyszy dwutomowy katalog zbiorów „Współczesność i historia. Medale, plakiety i żetony z lat 1800–1889 ze zbioru Muzeum Narodowego we Wrocławiu”, który jest naukowym omówieniem wszystkich posiadanych przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu dzieł sztuki medalierskiej z tego okresu.
„Praca nad tym dwutomowym katalogiem zajęła kuratorce Magdalenie Karnickiej osiem lat wytężonej pracy” – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. „Podjęte przez nią gruntowne badania i skrupulatne kwerendy, które przyniosły jakże spektakularne efekty, nie posiadają nie tylko u nas w kraju, ale także poza jego granicami licznych analogii. Jej wartość jest stąd trudna do przecenienia, wszak katalogi zabytków medalierstwa europejskiego z tego ciągle jeszcze trudnego do »podsumowania« okresu, obejmujące całość kolekcji innych muzeów, nie zostały dotąd opublikowane”.
Więcej wpisów:
— Fotorelacja z wernisażu ➸
— Konferencja prasowa ➸
— Intrygujące! „Co łączy pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim, teatr Neues Schauspielhaus w Berlinie i medal feldmarszałka von Blüchera?” ➸