Tytuł: Święta Rodzina z gołębicą
Autor nieznany, według Petera Paula Rubensa
Czas powstania: IV ćwierć XVII wieku (?)
Miejsce powstania: nieznane
Technika: olej na płótnie
Materiał: płótno lniane, blejtram sosnowy
Wymiary: 160 × 109 cm (w świetle ramy)
Miejsce przechowywania: Muzeum Kresów w Lubaczowie
Obraz przedstawia Świętą Rodzinę w intymnej, pełnej ciepła scenie domowej, utrzymanej w stylistyce barokowej. W centrum kompozycji znajduje się Maria w czerwonej szacie, trzymająca małego Jezusa, który bawi się białą gołębicą – symbolem pokoju i Ducha Świętego.
Jezus usytuowany jest na lewym kolanie Marii. Prawą nogę ma wyprostowaną, lewą ugiętą w kolanie co sprawia, że stopa napiera na kolano matki. Pozostała część tułowia wyprostowana, lekko odchylona do tyłu przez wzgląd na trzymaną oburącz gołębicę. Wyraz twarzy neutralny, włosy to blond pukle sięgające wysokości uszu.
Po lewej stronie widoczny jest św. Józef, w cieniu, z łagodnym wyrazem twarzy pochylający się nad rodziną. Z prawej strony ukazana została starsza kobieta – św. Elżbieta, pochylająca się z troską nad dziećmi. Ubrana w ciemną szatę, z białym turbanem na głowie. Twarz skierowana w dół, w stronę Jezusa. Na pierwszym planie znajduje się także mały św. Jan Chrzciciel, z owiniętym wokół bioder okryciem i krzyżem z wstęgą, który wyciąga ręce w stronę gołębicy.
Scena jest ujęta w ciepłym, przytłumionym świetle. Malarz zastosował charakterystyczne dla Rubensa miękkie modelowanie ciała, subtelne światłocienie i zmysłowe przedstawienie postaci – z naciskiem na cielesność i dynamikę gestów. Kolorystyka dzieła oparta jest na ciepłych tonach czerwieni, brązów i złamanych bieli. Wrażenie głębi uzyskano przez stopniowanie światła oraz układ diagonalny postaci. Ramę obrazu stanowi prosty, złocony profil.
Obraz jest przykładem oddziaływania wzorców artystycznych Petera Paula Rubensa, jednego z czołowych malarzy flamandzkiego baroku, na późniejsze pokolenia twórców. Choć dzieło nie wyszło bezpośrednio spod jego ręki, zostało wykonane według jednego z jego popularnych kartonów lub rycin, co było powszechną praktyką w epoce nowożytnej. Styl Rubensa – pełen zmysłowości, ekspresji i teatralnego światła – stanowił wzorzec dla wielu artystów na terenie całej Europy.
Praca prezentowana na wystawie czasowej „Rubens na Śląsku”
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 31.05–30.11.2025
Więcej opisów ➸