Tytuł: Talerz dekoracyjny
Wytwórnia: Manufaktura Majoliki w Nieborowie
Data powstania: 1882–1885
Technika i materiał: majolika, malatury kobaltowe
Wymiary: średnica 59,4 cm
Miejsce przechowywania: Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Talerz dekoracyjny o imponującej średnicy blisko 60 cm wykonany jest z majoliki i ozdobiony ręcznie malowanym portretem historycznym w tonacji kobaltowej. Całość utrzymana jest w stylu historyzującym, typowym dla XIX-wiecznej estetyki, która chętnie sięgała po motywy narodowe i ikonografię dawnych wieków.
Centralnym motywem talerza jest portret króla Władysława IV Wazy, z głową zwróconą lekko w lewo. Król przedstawiony jest w stroju z epoki baroku: ma na sobie bogato zdobiony kaftan, koronkowy kołnierz oraz charakterystyczny, szeroki kapelusz z piórem i zawieszoną ozdobą w formie krzyża. Twarz monarchy wyraża dostojeństwo, wzrok skierowany jest pewnie przed siebie, podkreślając królewską powagę i autorytet.
Po bokach głowy znajdują się liczby „16” i „32” – wskazujące na rok 1632, czyli datę wstąpienia Władysława IV na tron Polski. W górnej lewej części kompozycji umieszczona została heraldyczna tarcza z białym orłem w koronie.
Całość namalowana jest wyłącznie w odcieniach niebieskiego kobaltu, co jest charakterystyczne dla majoliki nieborowskiej i stanowi hołd dla włoskich oraz holenderskich tradycji fajansowych.
Manufaktura Majoliki w Nieborowie, działająca w latach 1881–1904 pod patronatem księcia Michała Radziwiłła, była jednym z najważniejszych ośrodków ceramiki artystycznej w Polsce pod koniec XIX wieku. Inspirowano się tam włoską majoliką renesansową, a także fajansami niderlandzkimi i francuskimi.
Prezentowany talerz stanowi przykład działalności patriotycznej manufaktury, która – oprócz wysokiego poziomu artystycznego – miała za zadanie propagowanie historii Polski i postaci narodowych. Władysław IV Waza był nie tylko królem Polski, ale również osobą budzącą sympatię XIX-wiecznych elit jako władca oświecony, miłośnik sztuki i mecenas kultury.
Dekoracja kobaltowa, charakterystyczna dla wyrobów nieborowskich, łączyła efekty dekoracyjne z funkcją edukacyjną i symboliczną. Sygnatura w postaci monogramu „MPR” pod mitrą książęcą oraz cyfra „7” umieszczone zostały na spodzie naczynia – świadczą o oryginalności wyrobu i jego przynależności do katalogu manufaktury Radziwiłłów.
Praca prezentowana na wystawie czasowej „Rubens na Śląsku”
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 31.05–30.11.2025
Więcej opisów ➸