Tytuł: Święty Augustyn
Autor: Michael Lucas Leopold Willmann według Petera Paula Rubensa
Data powstania: 1696
Technika: olej na płótnie
Wymiary: 205 × 123 cm
Miejsce przechowywania: Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Obraz przedstawia świętego Augustyna, jednego z Ojców Kościoła i doktora Kościoła katolickiego, w monumentalnym ujęciu całopostaciowym, pełnym dramatyzmu i duchowego napięcia. Kompozycja nawiązuje do barokowego stylu Petera Paula Rubensa, którego twórczość stanowiła inspirację dla Willmanna.
Augustyn ukazany jest frontalnie, w dynamicznej, pełnej ekspresji pozie. Wypełnia niemal całą powierzchnię płótna. Ubrany w ciężkie, biskupie szaty liturgiczne, z mitrą na głowie i pastorałem w dłoni, emanuje autorytetem i świętością. Jego twarz wyraża skupienie i uniesienie duchowe, a wzrok wzniesiony jest ku górze, co sugeruje kontakt z boskością. Jego gesty są zdecydowane i pełne wewnętrznej siły – jedna z dłoni może wskazywać na niebo lub trzymać serce, co odwołuje się do symboliki jego znanego cytatu: „Niespokojne jest serce nasze, dopóki nie spocznie w Tobie, Boże”.
Tło obrazu tonie w ciemności, co jeszcze bardziej podkreśla postać świętego, wydobywając ją z mroku i kierując całą uwagę widza na duchowy wymiar przedstawienia. Światło rozświetla partię twarzy i rąk, nadając obrazowi teatralny charakter, typowy dla baroku. Możliwe są także obecność puttów (małych aniołków) lub symbolicznych elementów jak płonące serce czy księga – atrybuty Augustyna.
Michael Willmann znany jako „śląski Rembrandt”, był jednym z najważniejszych malarzy barokowych działających na Śląsku. Tworzył głównie w klasztorze cystersów w Lubiążu, gdzie powstało wiele jego dzieł religijnych o monumentalnym charakterze.
Obraz „Święty Augustyn” powstał pod koniec życia artysty, w 1696 roku, i stanowi przykład jego dojrzałego stylu – łączącego wpływy flamandzkiego baroku Rubensa z własnym, bardziej stonowanym i mistycznym podejściem do sacrum. Inspiracja Rubensem widoczna jest w kompozycji, dynamice postaci, silnych kontrastach światłocieniowych i emocjonalnym wyrazie twarzy.
Obraz odwołuje się do legendy świętego, wizji której doświadczył św. Augustyn i dzięki której w cudowny sposób rozważał tajemnicę Trójcy Świętej. Dzieło pełni funkcję dewocyjną i edukacyjną – miał inspirować wiernych do naśladowania świętego oraz służyć jako wyraz chwały Kościoła. W czasach kontrreformacji takie przedstawienia miały szczególne znaczenie – wzmacniały katolicką tożsamość i przypominały o duchowym autorytecie świętych.
Praca prezentowana na wystawie czasowej „Rubens na Śląsku”
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 31.05–30.11.2025
Więcej opisów ➸