Od pionierskich początków fotografii w Wilnie i Lwowie, przez dramatyczne obrazy wojny i odbudowy, po przełomowe eksperymenty neoawangardy lat 70. XX w. i śmiałą sztukę krytyczną – w ramach ośmiu spotkań zaprezentowane zostaną kluczowe postaci, przełomowe dzieła i estetyczne kierunki, które kształtowały polską fotografię na tle zmieniającej się rzeczywistości społecznej i politycznej.
Cykl wykładów w wybrane niedziele miesiąca, prowadzenie: Adam Pacholak. Zapraszamy!
➸ 19 stycznia 2025
Wileńskie krajobrazy i lwowskie wynalazki: początki sztuki fotografii w Polsce
Próby wyodrębnienia fotografii jako samodzielnej dyscypliny sztuki na ziemiach polskich łączyły się z twórczością Jana Bułhaka i jego fotografią ojczystą. Wykład będzie okazją do przyjrzenia się, jak polski piktorializm odpowiadał na idee Roberta de la Sizeranna, a także jak eksperymentowało środowisko lwowskie, m.in. Henryk Mikolasch czy Witold Romer. Nie zabraknie także prac wrażliwych społecznie fotografów – Władysława Bednarczuka czy Janiny Mierzeckiej.
➸ 22 lutego 2025
Obiektyw w służbie? Fotografia między wojną, odbudową a socrealizmem
Jak Eugeniusz Haneman zdołał fotografować w czasie trwania powstania warszawskiego? Czym różniły się od siebie dokumentacje obudowy Warszawy i Wrocławia? Jaką rolę odegrał piktorializm i Jan Bułhak w swoistym „oswajaniu” Ziem Zachodnich i Północnych? Jak fotograficy tacy jak Janina Mierzecka czy Edward Hartwig radzili sobie z doktrynami socrealizmu? W trakcie spotkania postaramy się odpowiedzieć na te pytania, a także zbadać, jak polscy fotograficy dokumentowali tragiczną rzeczywistość wojenną i zniszczenia, a także jak fotografia zmieniała się pod wpływem socrealizmu w nowej Polsce Ludowej.
➸ 15 marca 2025
Humanistyczna, awangardowa, seksowna: polska fotografia po Odwilży
Od „wystawy wariatów” po „Rodzinę człowieczą” – fotografia w Polsce czasów Odwilży przeżywała rozkwit rozmaitych awangardowych kierunków. Spotkanie będzie okazją do przyjrzenia się m.in. pierwszym dziełom Zbigniewa Dłubaka i jego teorii znaku pustego, fotokolażom Aleksandra Krzywobłockiego i Mieczysława Bermana, a także fotografiom Fortunaty Obrąpalskiej czy nowoczesnym zdjęciom Edwarda Hartwiga. Nie zabraknie również artystów związanych z różnymi zespołami: II Grupy Krakowskiej czy „Domino”, wrocławskiego „Podwórka” i warszawskiego „Przedszkola”, na słynnej „Antyfotografii” Zdzisława Beksińskiego, Bronisława Schlabsa i Jerzego Lewczyńskiego kończąc.
➸ 12 kwietnia 2025
Między ludźmi a krajobrazem: polska fotografia prasowa, dokumentalna, krajobrazowa, społeczna
Krajobrazy i mieszkańcy Polski, ich codzienna praca, mieszkania i pasje były częstym tematem polskich fotografów. Jak przedstawiano te aspekty w PRL-u? Jak kształtował się obraz polskiego społeczeństwa w obiektywie zarówno fotoamatorów, jak i fotoreporterów? Wykład będzie okazją do przyjrzenia się dokumentalistom związanym ze słynnymi czasopismami „Przekrój”, „Świat i Polska” – omówione zostaną portrety Krzysztofa Gierałtowskiego, kielecka szkoła krajobrazu Pawła Pierścińskiego oraz niezwykłe misteria religijne w fotografii Adama Bujaka. Przedstawione zostaną także początki krytycznej fotografii społecznej, działalność Grupy Twórczej SEM, środowiska Stodoły 60 oraz twórczość Zofii Rydet.
➸ 24 maja 2025
Foto-obiekty, foto-performance, foto-medializm: neoawangarda lat 70.
W latach 70. XX w. fotografia i nowe media wysunęły się na pierwszy plan polskiej sztuki za sprawą śmiałych eksperymentów formalnych, technologicznych i konceptualnych. Artyści wyjęli zdjęcia z tradycyjnych ram, by tworzyć z nich obiekty, by przechodzić przez nie, pod nimi i na nich – czasem czyniąc również i ze swojego życia misternie udokumentowany performans.
W pierwszym wykładzie poświęconym tej tematyce przyjrzymy się działalności toruńsko-łódzkim artystom grupy ZERO-61 oraz Warsztatu Formy Filmowej, a także górnośląskiej Grupy ZOOM. Zbadamy wpływ przełomowych wystaw, takich jak „Fotografia subiektywna” i „Fotografowie poszukujący”. Nie zabraknie również feministycznych manifestów Ewy Partum, przewrotnego humoru Zygmunta Rytki oraz radykalnych działań duetu KwieKulik.
➸ 28 czerwca 2025
Nie tylko banan: wrocławska neoawangarda lat 70.
W latach 70. XX w. Wrocław i jego „dzikie pola” przyciągały artystów eksperymentujących z fotografią, teorią sztuki i performansem, stając się jednym z najważniejszych awangardowych ośrodków w kraju. W czasie wykładu zajrzymy do Galerii pod Moną Lizą, prowadzonej przez Jerzego Ludwińskiego, w której kształtowały się nowe idee sztuki i instytucji muzeum, a także przypomnimy eksperymentalne Sympozjum Wrocław ‘70 – jedno z najważniejszych wydarzeń polskiej neoawangardy. Przyjrzymy się również działalności kluczowych postaci i grup tego czasu: twórcom grupy PERMAFO – Natalii LL, Andrzejowi Lachowiczowi i Zbigniewowi Dłubakowi, galerii Foto-Medium-Art Jerzego Olka, Galerii Sztuki Aktualnej i wielu innych.
➸ 19 października 2025
Bankructwo czy bunt? Fotografia w trudnych latach 80.
Zaprezentowani zostaną artyści: Adam Rzepecki i Ewa Partum
➸ 22 listopada 2025
Od sztuki krytycznej po sztukę intymną: polska fotografia na przełomie tysiącleci
Zaprezentowani zostaną artyści: Katarzyna Kozyra i Kuba Dąbrowski
■ Wydarzenia edukacyjne ➸
■ Fotorelacje edukacyjne ➸