Odbyła się jedna z ostatnich już wypraw w poszukiwaniu śladów recepcji sztuki Petera Paula Rubensa na Śląsku, które zespół Muzeum Narodowego we Wrocławiu prowadzi w ramach przygotowań wystawy czasowej „Rubens na Śląsku”.
Tym razem ślady fascynacji dziełami genialnego Flamanda wiodły do… sali rozpraw Sądu Rejonowego we Wrocławiu! To tam – na ścianie za ławą, w której zasiadają oskarżeni w procesach karnych – wisi obraz Philippa Christiana Bentuma z 1738 r.
Fot. W. Rogowicz
Monumentalne płótno (o wymiarach 274 × 190 cm) pochodzi z dawnego klasztoru cystersów w Lubiążu, ukazuje zaś Justitię. Zgodnie z tradycyjną ikonografią personifikację Sprawiedliwości przedstawiono jako niewiastę z wagą w jednej i mieczem w drugiej ręce. Tak pokazana została ona również na fresku zdobiącym plafon w Stanzach Watykańskich autorstwa słynnego renesansowego malarza włoskiego Rafaela Santi.
Uważne przyjrzenie się obrazowi Bentuma pozwala nam jednak rozpoznać charakterystyczne cechy przedstawionej kobiety. Pod postacią Sprawiedliwości skrywa się Maria Teresa Walburga Amalia Christina von Habsburg (1717–1780).
Obraz Bentuma ukazuje 21-letnią wówczas austriacką księżniczkę, która już wkrótce, po mającej miejsce w 1740 r. śmierci ojca cesarza Karola VI Habsburga, stanie się z czasem władczynią Austrii, królową Czech i Węgier, a także niekoronowaną cesarzową całego Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
Artysta postać młodej księżniczki wzorował zaś na samej Marii Medici, powtarzając centralną część ryciny Bernarda Picarta według Petera Paula Rubensa, za rysunkiem Jeana-Marca Nattiera Szczęśliwe rządy Marii Medici z ok. 1704 r. Odbitka reprodukowała jeden z obrazów słynnego medycejskiego cyklu pędzla flamandzkiego mistrza. Będzie ją można zobaczyć na wystawie we wrocławskim Muzeum Narodowym już pod koniec maja 2025 roku!
Pomimo nadziei na szczęśliwe i sprawiedliwe rządy przyszłej cesarzowej, to właśnie pod jej przywództwem wskutek przegranych wojen przynależący do cesarstwa Śląsk przejdzie pod pruskie panowanie. Obraz Bentuma odegra niemałą rolę w proklamacji nowej władzy, o czym dowiedzieć się też będzie można więcej na wystawie.
Wystawa „Rubens na Śląsku” udostępniona zostanie zwiedzającym w Muzeum Narodowym we Wrocławiu w 385. rocznicę śmierci Petera Paula Rubensa – 30 maja 2025 roku – i potrwa do 30 listopada 2025.
Kuratorzy: dyrektor MNWr dr hab. Piotr Oszczanowski oraz kustoszka Działu Grafiki i Rysunku MNWr dr Aurelia Zduńczyk.