Aniela Pająkówna to jedna z pierwszych polskich artystek, którym dane było zdobyć rzetelne, artystyczne wykształcenie.
Kojarzona jest głównie jako matka dramatopisarki Stanisławy Przybyszewskiej-Panieńskiej oraz ofiara wyzbytego skrupułów jej ojca, pisarza i intelektualisty Stanisława Przybyszewskiego. Przedwcześnie zmarła w Paryżu, w 1912 roku, była uzdolnioną malarką, szczególnie jako portrecistka.
Córka Jana Pająka – stangreta na włościach polskich „Medyceuszy” z Medyki, czyli Heleny i Mieczysława Pawlikowskich – została wcześnie przez nich dostrzeżona jako wyjątkowo utalentowana dziewczynka. Umożliwili jej pobieranie prywatnych lekcji rysunku w Krakowie, następnie studia a paryskich akademiach oraz w Monachium.
We Lwowie Aniela założyła własną pracownię, a jej obrazy szybko zdobyły sobie uznanie. Wróżono jej karierę na miarę Olgi Boznańskiej, z którą wielekroć ją porównywano.
Gdy w wieku 38 lat urodziła nieślubną córkę Stachnę (Stanisławę Przybyszewską), spotkał ją drobnomieszczański ostracyzm. Skoncentrowała się wtedy na wychowaniu ukochanej córki oraz malowaniu, mimo że jej obrazy straciły na popularności z powodów obyczajowych.
Żyła w ubóstwie, wspomagana przez swą siostrę Helenę Barlińską oraz Pawlikowskich. Została pochowana we wspólnej mogile na podparyskim cmentarzu w Bagneux.
Aniela Pająkówna była bohaterką niedzielnego wykładu w cyklu „Kobieta w świecie sztuki”.
Magdalena Szafkowska, emerytowana kustoszka w Muzeum Narodowym we Wrocławiu
■ Zoom na muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸