Muzeum Narodowe we Wrocławiu wraz z zabytkami z opactwa benedyktynów na Ołbinie zagrały w spocie promującym Wrocław.
Premiera filmu przygotowanego w ramach kampanii „Wrocław Miasto Przygody” wraz z konferencją prasową odbyła się w Warszawie, tymczasem zabytki z dawnego opactwa na Ołbinie obejrzeć można na wystawie stałej we wrocławskim muzeum.
visitwroclaw.eu
❦
A tak o romańskich zabytkach z kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu pisze Agata Stasińska z Galerii Sztuki XII–XV w.:
Opactwo benedyktynów, następnie norbertanów pw. Najświętszej Marii Panny i św. Wincentego na Ołbinie ufundowane zostało przez Piotra Włostowica najpewniej w latach 20. XII w. W skład tego ogromnego, niezwykle prestiżowego kompleksu zabudowań wchodziły m.in. trzy świątynie – najważniejszą z nich był kościół klasztorny, jednak prócz niego źródła wymieniają również kościół pw. św. Michała oraz kościół pw. Wszystkich Świętych.
Zachowane przekazy zwracają uwagę na wyjątkową architekturę opactwa, która miała budzić podziw swoją monumentalnością oraz klasą artystyczną dzieł sztuki. Niestety kompleks ten, na polecenie wrocławskiej rady miejskiej, rozebrany został w 1529 r. Choć najczęściej przytaczanym powodem tej decyzji jest obawa przez zajęciem go przez wojska tureckie i uczynieniem zeń bazy do ataku na Wrocław, nie ulega wątpliwości, iż istnienie potężnego opactwa tuż za murami miasta nie było na rękę jego protestanckim zarządcom. Warto również wspomnieć, iż pozyskany podczas wspomnianych prac materiał rozbiórkowy zakupiony został przez radę miasta i posłużył m.in. do brukowania wrocławskiego placu Nowy Targ.
Choć samo opactwo nie zachowało się do naszych czasów, jego wygląd, jak też skalę tego założenia potwierdzają liczne przekazy ikonograficzne. Prócz nich jednak najlepszym świadectwem prestiżu i rozmachu z jakim wznoszono ołbińskie budowle, są zachowane do dziś kamienne zabytki wiązane z tym kompleksem, z których wiele należy obecnie do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Warsztat wrocławski; 4. ćw. XII w.
Warsztat wrocławski pod wpływem rzeźby północnofrancuskiej i burgundzkiej; 4. ćw. XII w.
Do dzieł tych – w przypadku zabytków bezspornie związanych z opactwem – zaliczyć należy dwie monumentalne głowice kostkowe wieńczące niegdyś ołbińskie kolumny oraz dekorowane ornamentem segmenty archiwolt (wspomniane dzieła dziś eksponowane są w ramach depozytu długoterminowego w Muzeum Architektury we Wrocławiu), jak również prezentowane w muzealnym lapidarium bogato zdobiony tympanon oraz dwie kamienne płyciny przedstawiające popiersie biskupa oraz scenę Zwiastowania.
Warsztat wrocławski pod wpływem oddziaływań twórcy cyklu rzeźbiarskiego w Souillac; 2. ćw. XII w.
Warto jednak wspomnieć również o tych zabytkach, które – choć nie sposób udowodnić tego z całą pewnością – przez badaczy również łączone są z ołbińskim założeniem. Wśród nich szczególną uwagę zwraca płyta z rzeźbiarskim przedstawieniem świętego, nazywanym „Prorokiem z Biestrzykowa”, która mimo iż odnaleziona na terenie wieży mieszkalnej w tej właśnie wsi, uznawana jest za powstałą w warsztacie wrocławskim. Za sprawą badań Zygmunta Świechowskiego to niezwykle wysokiej klasy artystycznej dzieło powiązane zostało z dekoracją głównego portalu kościoła klasztornego.
Warsztat wrocławski pod wpływem oddziaływań twórcy cyklu rzeźbiarskiego w Souillac; 2. ćw. XII w.
Wyraźne analogie stylowo-formalne łączą natomiast ze wspomnianym zabytkiem jeszcze jedno dzieło należące dziś do zbiorów MNWr – kamienną męską głowę odnalezioną w 2017 r. podczas prac archeologicznych prowadzonych na placu Nowy Targ we Wrocławiu.
Warsztat śląski; XII w.
Warsztat śląski; XII w.
Warsztat śląski; XII w.
Ostatnimi obiektami, które znalazły się we wrocławskiej kolekcji i w przypadku których – co sugerują dotychczasowe badania – również rozważyć należy związek z Ołbinem, są natomiast odkryte również w 2017 r. na terenie dawnego szpitala im. Józefa Babińskiego we Wrocławiu kamienne elementy architektoniczne – kapitel ozdobiony przedstawieniami dwóch antytetycznie ustawionych gryfów oraz fragmenty archiwolty i nadproża z inskrypcją.