Na przełomie 2017 i 2018 roku prezentowane były w Muzeum Narodowym we Wrocławiu zabytki z kolekcji Stołecznego Muzeum Chin w Pekinie – ponad 100 artefaktów związanych z różnymi aspektami życia mieszkańców Państwa Środka pod koniec panowania dynastii Ming, czyli w czasach chińskiego renesansu.
Publikacja, którą Państwu polecam, towarzyszyła wystawie, lecz dzięki uniwersalnemu charakterowi ekspozycji i opisywanych przedmiotów jest ciekawym uzupełnieniem wiadomości dla wszystkich zainteresowanych tematem.
W przeszłości życie społeczne i kulturalne miało na Dalekim Wschodzie oblicze inne niż europejskie. Charakterystyczna była wiodąca rola, jaką odgrywała w Chinach warstwa wykształconych urzędników. Mieli oni wpływ nie tylko na życie społeczne czy polityczne, ale kształtowali również kulturę, tworzyli mody i standardy estetyczne.
Opisywane w pierwszej części publikacji zabytki przybliżają życie chińskiego uczonego-urzędnika. W rozdziale „Społeczeństwo szanujące kulturę” przedstawione zostało m.in. malarstwo (w tym na wachlarzach), które było jedną z dziedzin sztuki najbardziej cenionych przez ludzi wykształconych. Przeczytać tu też można o elementach wyposażenia gabinetu uczonego – w typowym zestawie mebli znajdowały się kunsztownie rzeźbione stoły, krzesła, łóżko, regały etc. W tej przestrzeni nie mogło zabraknąć tzw. czterech skarbów kaligrafa, czyli tuszu, kamienia do jego rozcierania, pędzli i papieru. Towarzyszące im tubki i podstawy na pędzle, sztabki tuszu, pieczęcie, jadeitowe ozdoby – pełniąc funkcję użytkową, poprzez staranne wykonanie stawały się także dziełami sztuki. W sąsiedztwie znajdować się również musiały dekorowane instrumenty muzyczne (m.in. cytry guqin – gra na tym instrumencie należała bowiem do najważniejszych umiejętności wykształconego Chińczyka). Krótko mówiąc, wyposażenie i wystrój gabinetu były wizytówką gospodarza, świadcząc o statusie właściciela, poziomie edukacji, guście czy upodobaniach.
Rozdział drugi – „Życie religijno-kulturowe” – poświęcony został wierzeniom. Znaczącą rolę odgrywał buddyzm, choć równolegle funkcjonowały też inne systemy filozoficzno-religijne, w tym m.in. konfucjanizm czy taoizm. Temat ilustrują przykłady rzeźby i malarstwa ukazujące postaci z panteonu buddyjskiego oraz chińskiej mitologii. Czytelnik pozna najróżniejsze przedstawienia Buddy, dowie się też o jego uczniach (arahantach), bóstwach tybetańskich czy malarstwie rytualnym.
Część ostatnią – „Rozkwit kultury miejskiej” – ilustrują przedmioty, jakimi otaczali się zamożni Chińczycy, czyli luksusowymi i cennymi dobrami (porcelaną, tkaninami z jedwabiu, ozdobami z jadeitu. Przeczytać też można o dawnych monetach i środkach płatniczych, dzięki którym możliwy był rozwój handlu.
Planując wyprawę na Daleki Wschód, warto wybrać się do Muzeum Stołecznego Chin w Pekinie, gdzie prezentowane są na co dzień kolekcje wspaniałej ceramiki, starożytnych brązów, kaligrafii, malarstwa, rzeźby i wyrobów z jadeitu. We Wrocławiu z pewnością zaś trzeba zajrzeć na trzecie piętro – na wystawę „Cudo-Twórcy”, gdzie obejrzeć można przykłady dzieł sztuki chińskiej – w tym również z okresu panowania dynastii Ming.
Aleksandra Ziemlańska
Dział Promocji i Komunikacji Muzeum Narodowego we Wrocławiu
↡ Cykl „Muzealnicy polecają” – więcej wpisów ➸
■ Zoom na książki ➸