Memy bazujące na sztuce dawnej są obecnie bardzo popularne w internecie. Mimo że dopisywanie komentarzy do dzieł sztuki jest rozrywką znaną od dawna, to jeszcze kilkanaście lat temu tego typu grafiki nie pojawiały się w sieci.
W 2007 r. razem z kilkoma koleżankami z wrocławskiej Historii Sztuki odkryłyśmy radość z wymyślania dialogów do obrazów dawnych mistrzów i postanowiłyśmy kontynuować nowo odkrytą stronę tematu naszych studiów, publikując powstałe grafiki na internetowym blogu „Idziemydomisia”. Wkrótce publika zaczęła się rozrastać i nasza działalność zyskała niemałą popularność. W memach nie poruszałyśmy kwestii związanych z polityką, zatem w pewnym momencie tematy się skończyły, studentki zostały absolwentkami, rozjechały się po świecie i porzuciły tę działalność.
Kiedy w 2020 r. rozpoczęła się pandemia i Muzeum Narodowe we Wrocławiu niemal całą swoją ofertę skierowaną do odbiorców musiało przenieść do sieci, wróciłam pamięcią do studenckich czasów i zgłosiłam pomysł tworzenia i publikowania memów o tematyce pandemicznej – w oparciu o dzieła sztuki ze zbiorów MNWr, co spotkało się z aprobatą dyrekcji. Przygotowane przeze mnie materiały pomógł opracować graficznie nasz muzealny plastyk i w takiej formie trafiały potem na profile społecznościowe.
Nowy temat przyniósł mnogość pomysłów. Przeglądając katalogi zbiorów, szukałam przedstawień, które w jakiś sposób łączyły dawny świat z tym obecnym, nowym – zaskakującym i nieco zabawnym.
I tak oto:
— postać w zbroi przyznaje, że dopiero w takim „stroju” czuje się bezpiecznie wobec faktu wyjścia do warzywniaka i ryzyka zakażenia wirusem ↡
— kobieta leżąca pod kołdrą, na której ułożone są świeże kwiaty, zdaje się pamiętać, że jest już maj tylko dzięki temu florystycznemu akcentowi, który nieco odróżnia kolejny dzień od poprzednich ↡
Oraz wersje nieprzetworzone:
— kobieta malująca po ścianach kuchni kojarzy się ze skazańcem zamkniętym w celi, który z nudów pisze po ścianach, wykorzystując nadmiar czasu do robienia czegokolwiek, co może go zająć ↡
— Herakles patrzący w dół na coś, czego nie widać na obrazie, mógłby dziś spoglądać w ekran laptopa i ze zdziwieniem pytać lekarza podczas wizyty online, czy naprawdę musi się rozebrać i pokazać w kamerce w celu oględzin przypadłości ↡
— mężczyzna przedstawiony na XVIII-wiecznym obrazie, z brodą do pasa, patrzy smutno przed siebie i już wiem, że to jest ten człowiek, który po 2 miesiącach siedzenia w domu bardzo chciałby pójść do barbera, ale zasady lockdownu na to nie pozwalają; albo inny, na którym ogolony elegant przypominał, że „kwarantanna kwarantanną, ale wyglądać trzeba” ↡
W większości przypadków teksty same przychodziły mi do głowy i wykorzystywałam te pierwsze skojarzenia do przygotowywania obrazków z komentarzami.
Memy publikowane były na muzealnych profilach w mediach społecznościowych i budziły pozytywne reakcje ze strony odbiorców, niektórzy wymyślali własne komentarze do obrazów, ktoś przytoczył nawet ciekawą historię o prezentowanej postaci – związaną z epidemią, która miała miejsce kilkaset lat temu. Świadczy to o tym, że każdy z nas ma możliwość własnej interpretacji dzieł sztuki, nawet tych, które pozornie można odczytać tylko według jednego schematu.
Celem takich memów jest oczywiście rozbawienie widza, jest to więc humor prosty, nieskomplikowany, a przez to że dotyczący tematu pandemii, w której wszyscy byliśmy nowicjuszami – zrozumiały dla nas wszystkich. Memy pandemiczne były w pewnym sensie sposobem na oswojenie się z nową rzeczywistością, ponieważ wszyscy mieliśmy podobne odczucia, które mieszały się ze sobą: strach, niepewność, ale i rozbawienie narzucanymi nam restrykcjami sanitarnymi.
Z czasem przywykliśmy do pandemii, a tematy memów się wyczerpały i na tym zakończyłam twórczość w tej dziedzinie. Zachęcam wszystkich do wymyślania tego typu komentarzy do dzieł sztuki, nasza rzeczywistość podsuwa nam wiele tematów, które można w taki sposób oswajać.
Dobrochna Głowaczewska, Dział Inwentarzy Muzeum Narodowego we Wrocławiu
24 sierpnia 2022
Zapraszamy do lektury innych tekstów z cyklu „Intrygujące!” ➸