31 października – 30 grudnia 2017
Kurator: Marek Pierzchała
Wystawa ukazująca malarstwo doby Reformacji we Wrocławiu i na Śląsku przygotowana z okazji 500-lecia upublicznienia przez Marcina Lutra 95 tez w Wittenberdze. Kluczem do tej wyjątkowej prezentacji jest malarstwo Lucasa Cranacha i jego kręgu oraz ich oddziaływanie na Śląsku. Wśród kilkudziesięciu obrazów pokazywanych na wystawie znalazły się m.in. takie dzieła Lucasa Cranacha jak słynna Madonna pod jodłami, Salome z głową św. Jana Chrzciciela, Adam i Ewa czy Niedobrana para.
Skrzydlaty wąż – znak herbowy Lucasa Cranacha starszego (1472–1553), stał się znakiem firmowym intratnego rodzinnego przedsiębiorstwa. Widnieje on na tysiącu obrazów malowanych przez samego mistrza, jego synów: Hansa (1513–1537) i Lucasa młodszego (1515–1586), przy udziale licznych współpracowników i pomocników. Dzieła Cranacha budziły i budzą wciąż ogromne zainteresowanie, które potwierdza niegasnącą sławę dzieł i magiczną moc nazwiska.
– Nasza wystawa i towarzyszący jej katalog stają się w ten sposób wyrazem kolejnego podziwu i fascynacji dla poczynań tych artystów – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. – Niektórzy gotowi są przypuszczać, że dorobek wittenberskiej pracowni Cranachów zamyka się liczbą przekraczającą 10 000 dzieł, a przecież i ją należałoby uzupełnić i powiększyć o kolejne kreacje – od jakże bogatej i różnorodnej twórczości graficznej po malowanie komnat zamkowych, a nawet prozaicznych sani. Cranachowie byli tytanami pracy, bardziej mieszczańskimi przedsiębiorcami niż humanistycznymi erudytami, znajdowali także czas na politykę i szerokie kontakty towarzyskie. Jednym słowem – byli to artyści niezwykli.
Lucas Cranach st., Madonna pod jodłami, ok. 1510
Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu
Celem wrocławskiej wystawy jest ukazanie owej popularności sztuki Cranacha w obrębie sztuki śląskiej współczesnej malarzowi, a także późniejszej.
– Kilkanaście dzieł Cranacha, wypożyczonych na wystawę z Muzeum Narodowego w Warszawie oraz z Budapesztu i Berlina, daje wyobrażenie o różnorodności tematów biblijnych, mitologicznych i świeckich podejmowanych w firmie Cranach, ale stanowią one tylko atrakcyjne i nieodzowne tło – wyjaśnia Marek Pierzchała, kurator wystawy. – Wokół nich rozwija się właściwa opowieść, której bohaterami są śląscy malarze, autorzy obrazów epitafijnych (zbiory własne, a także kościołów wrocławskich, nyskich i głogowskich) oraz Cranachowskie drzeworyty i ich przeróbki, które stały się dla nich bliższą lub dalszą inspiracją.
Lucas Cranach st., Adam i Ewa, ok. 1510, Muzeum Narodowe w Warszawie
Na wystawie można zobaczyć kilkanaście starodruków (wypożyczone z Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu) obficie ilustrowanych Cranachowskimi drzeworytami. Są to znakomite i rzadkie dzieła, jak egzemplarze Biblii w tłumaczeniu Marcina Lutra, ze słynnym Testamentem wrześniowym z 1522 r., przełożonym w rekordowym tempie przez reformatora na zamku Wartburg; ilustrowane postylle, czyli teksty kazań Lutra komentujące Ewangelie. Druki te kształtowały protestancką ikonografię, stając się dostępnym przekaźnikiem nowych idei. Wśród obrazów śląskich inspirowanych malarstwem Cranachów zwiedzający mogą zobaczyć m.in. po raz pierwszy wystawioną publicznie Madonnę apokaliptyczną z zakrystii wrocławskiej katedry i dwa obrazy z kościoła na Swojczycach pochodzące z czasów przełomu średniowiecza i nowożytności, z czytelnymi odwołaniami zarówno do sztuki Cranacha, jak i jego znakomitego rówieśnika Albrechta Dürera. Atrakcją wystawy są nieeksponowane nigdy dotąd rysunki z XVI w. – prawdopodobnie projekty malowideł epitafijnych oraz kilkadziesiąt wykonanych kredką portretów wrocławian.
Lucas Cranach st., Salome z głową św. Jana Chrzciciela, ok. 1526-1530
Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie
– Szczególnym zainteresowaniem będzie się na pewno cieszyć najsławniejszy niegdyś wrocławski obraz – wczesne i niezwykle urodziwe dzieło Cranacha starszego Madonna pod jodłami z Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu – mówi Marek Pierzchała. Zamienione na kopię i „uprowadzone” w 1947 r., powróciło w 2012 r. Równie ciekawa i skomplikowana jest historia budapeszteńskiej Salome, bohaterki często powtarzanych dzieł firmy Cranach. Wiele wskazuje na to, że obraz pochodzi z rodzinnej spuścizny Barbary Herrmann de domo Cranach, córki Lucasa Cranacha młodszego, a żony wrocławskiego lekarza, i że był darem tutejszej rady miejskiej dla cesarza Rudolfa II.
Program wydarzeń towarzyszących wystawie
31 października (500. rocznica upublicznienia przez Marcina Lutra 95 tez w Wittenberdze)
wystawa czynna 12:00-20:00
g. 18:00 – oprowadzanie po wystawie, kurator Marek Pierzchała
4 listopada, g. 13:00
„Kto w górę dąży aż po zgon, ten może być zbawiony” – impresje na temat czasów reformy – wykład dr Beaty Lejman
18 listopada
Dzień wokół wystawy „Moda na Cranacha”
• 10:00 Stworzenie świata według Cranacha – zabawa plastyczna dla dzieci (6–12 lat), prowadzi Barbara Przerwa
• 12:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie, Marek Pierzchała
• 13:00 O strojach u Cranacha – wykład dr Małgorzaty Możdżyńskiej-Nawotki
• 14:00 Pokaz strojów z epoki – zespół tańca dawnego Serenissima Wratislavia
• 15:00 Pokaz i nauka tańców renesansowych – Serenissima Wratislavia
• 11:30–16:00 Porozmawiaj z modelką Cranacha – Agnieszka Kuprianowicz wcieli się w postać z obrazów Cranacha i będzie odpowiadać na pytania zwiedzających, opowiadać o artyście, życiu codziennym w epoce itp.
25 listopada
• 10:00 Moda w obrazach Cranacha – zabawa plastyczna dla dzieci (6–12 lat), prowadzi Michał Pieczka
• 12:00 Nie tylko słowo – wykład Marka Pierzchały
• 13:00 Spacer z wolontariuszami po wystawie „Moda na Cranacha”
30 listopada, g. 11:00
Czwartek z Cranachem – oprowadzanie po wystawie
(maksymalna liczba osób: 20)
2 grudnia
• 10:00 Mój Cranach, zabawa plastyczna dla dzieci (6–12 lat), prowadzi Sławomir Ortyl
• 11:00 Utracone skarby dawnych wrocławskich muzeów, wykład dr. Roberta Hesia i promocja jego książki pod tym samym tytułem
• 13:00 Postać Lutra w memach internetowych, prezentacja Barbary Andruszkiewicz
4 grudnia, g. 13:00
Pokaz biżuterii inspirowanej twórczością Lucasa Cranacha wykonanej przez studentów wrocławskiej ASP.
Biżuteria będzie prezentowana na wystawie „Moda na Cranacha” od 5 do 30 grudnia 2017 roku.
Szczegóły: Biżuteria z ASP
7 grudnia, g. 11:00
Czwartek z Cranachem – oprowadzanie po wystawie
(maksymalna liczba osób: 20)
9 grudnia
Tajemnicze losy dzieł sztuki – Madonna pod jodłami i inne obrazy Lucasa Cranacha
• 10:00 „Madonna pod jodłami”. Oryginał, kopia, replika – zabawa plastyczna dla dzieci (6–12 lat), prowadzi Izabela Trembałowicz-Chęć
• 13:00 Casus „Madonny pod jodłami” Lucasa Cranacha Starszego, czyli jak fałszowano obrazy – wykład dr. hab. Andrzej Kozieła
• 15:00 I tylko Cranachów żal – wykład dr. hab. Piotra Oszczanowskiego
[ZMIANA TERMINU – wykład odbędzie się 30 grudnia o g. 12:00]
14 grudnia, g. 11:00
Czwartek z Cranachem – oprowadzanie po wystawie
(maksymalna liczba osób: 20)
16 grudnia
• 9:00 Śladami dzieł Cranacha we Wrocławiu – spacer prowadzony przez dr. hab. Piotra Oszczanowskiego. Spacer rozpocznie się przy kościele św. Krzysztofa (róg ul. Kazimierza Wielkiego i Wierzbowej)
• 12:00 O Cranachu „dla tych, co wiecznie dążąc, trudzą się” – wykład dr Beaty Lejman
• 10:00 Ćwiczenia z perspektywy według Cranacha – zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6-12 lat, galeria wystaw czasowych i sala 116, prowadzi Grzegorz Wojturski
• 13:00 Dzieła warsztatu Lucasa Cranacha Młodszego w kościele Mariackim w Wittenberdze w świetle nowych badań – wykład prof. Jana Harasimowicza
28 grudnia, g. 11:00
Czwartek z Cranachem – oprowadzanie po wystawie
(maksymalna liczba osób: 20)
30 grudnia, g. 12:00
I tylko Cranachów żal
wykład dra hab. Piotra Oszczanowskiego wieńczący wystawę „Moda na Cranacha”
Mecenas wystawy:
Partner wystawy:
