Mija właśnie 145. rocznica otwarcia Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych (Schlesisches Museum der bildenden Künste), które odegrało kluczową rolę w historii sztuki na Śląsku.
Do lat 30. XX w. było jednym z najważniejszych muzeów Wrocławia, aktywnie promującym sztukę rodzimych twórców. W jego gmachu mieściły się Mistrzowskie Pracownie Malarstwa Krajobrazowego i Rzeźby, a także organizowano wystawy sztuki współczesnej.
To właśnie ze zbiorów Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych pochodzą malowidła wybitnego malarza śląskiego baroku Michaela Willmanna, niektóre rzeźby barokowe, a także dziewiętnastowieczne malarstwo niemieckie, będące teraz własnością wrocławskiego Muzeum Narodowego.
Fot. Gabinet Dokumentów MNWr
Śląskie Muzeum Sztuk Pięknych było odpowiedzią na zapotrzebowanie utworzenia we Wrocławiu dużego, wielowydziałowego muzeum odpowiadającego rangą stolicy Prowincji Śląskiej i jednego z trzech miast rezydencjonalnych królów pruskich. W zamyśle twórców tej placówki miała ona być „pomnikiem zwycięstwa i pokoju” po zakończonej właśnie wojnie Prus z Austrią (1866). Realizacji tego ambitnego przedsięwzięcia podjął się utworzony Związek Historyków Sztuk Pięknych wraz ze Śląskim Towarzystwem Kultury Ojczyźnianej.
Po kilkuletnich negocjacjach z władzami krajowymi i prowincjonalnymi oraz na fali euforii po kolejnym zwycięstwie Prus (w wojnie z Francją) i proklamowaniu Rzeszy Niemieckiej podjęto decyzję o organizacji nowej placówki muzealnej. Budowę nowego gmachu na terenie dawnego placu ćwiczeń kirasjerów zakończono w 1880 r. i 25 czerwca tego roku dokonano uroczystego otwarcia nowej placówki muzealnej, którą udostępniono publiczności 1 lipca.
Początkowo zbiory nowego muzeum opierały się na kolekcji wrocławskiej Galerii Obrazów w Domu Stanów oraz zbiorze grafik i rysunków z Biblioteki Miejskiej, ale już w 1878 r. do kolekcji muzeum trafiły z Berlina obrazy m.in. Lorenzettiego, Cranacha, Coello, Murillo, Halsa, Ribery.
Kolekcję muzealną wzbogacały również hojne prywatne donacje, np. obrazów mistrzów niderlandzkich przekazanych przez Augusta Fischera (1881). Po 1918 r. ekspozycje muzealne wypełniły też dzieła prezentujące współczesną awangardę oraz prace impresjonistów, ekspresjonistów i przedstawicieli „Nowej Rzeczowości”.
Działalność wystawienniczą muzeum prowadziło do roku 1944. Po ogłoszeniu Wrocławia twierdzą wszelkie działania o charakterze kulturalnym zostały zawieszone, a bomby, które spadły na budynek muzeum podczas walk o Festung Breslau ostatecznie zakończyły działalność Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu.
dr Robert Heś, kierownik Gabinetu Dokumentów MNWr