7 lipca – 13 października 2024
Kuratorzy wystawy: Heike Munder, Jarosław Suchan, Małgorzata Micuła (MNWr)
Pierwsza od ponad dwudziestu lat wielka monograficzna wystawa słynnej artystki współczesnej. Maria Pinińska-Bereś (1931–1999) uznawana jest za jedną z najbardziej wyjątkowych postaci polskiej sztuki XX w. Jej twórczość eksplorowała sferę kobiecości i kobiecego erotyzmu, ich społeczno-polityczne uwikłania, a także relacje ze światem natury. Na wystawie pokazany został szeroki wybór prac powstałych od lat 50. do końca minionego stulecia, w tym najważniejsze rzeźby i performanse. W Pawilonie Czterech Kopuł to już kolejna retrospektywna ekspozycja, której bohaterką jest znakomita polska artystka.
Maria Pinińska-Bereś studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie kształciła się w pracowni jednego z najważniejszych polskich rzeźbiarzy współczesnych – Xawerego Dunikowskiego. Artystka, przez lata pozostająca w cieniu swojego męża Jerzego Beresia, uznanego rzeźbiarza i performera, zaczyna obecnie zdobywać należne jej uznanie.
Realiz. Hubert Pokrandt
Wczesne prace Pinińskiej-Bereś z lat 50. XX w. to rzeźby reprezentujące popularny wówczas nurt figuralny. Tworząc je sięgała przede wszystkim po gips, cement i żelazo. Z czasem jej sztuka stała się bardziej abstrakcyjna pod względem formy, a artystka coraz odważniej sięgała po nietradycyjne materiały rzeźbiarskie. Począwszy od lat 60. solidne tworzywa najpierw zestawiała, a następnie zastępowała lżejszymi i „kobiecymi”, takimi jak kołdry, derki, tkaniny i papier mâché.
Widzowie zobaczyć mogą znaczące prace z tego okresu. Wśród nich cementową „Rotundę z wotami” (1961), której postument artystka okryła kołderką, czy kolejne masywne rzeźby z serii „Rotundy” (1960–1963), w których już całkowicie zrezygnowała z cokołu, zastępując go poduszkami lub pikowanymi kołdrami kładzionymi bezpośrednio na ziemi pod ciężkimi obiektami. Tymi zabiegami Maria Pinińska-Bereś dokonała celowego udomowienia rzeźbiarskiej bryły, która sprowadzona na ziemię i osadzona na miękkiej tkaninie stała się elementem bliskim widza. Ponadto serią „Rotundy” wykreowała dobitny obraz statusu kobiety w patriarchalnej kulturze, która z jednej strony wynosi kobiecość na ołtarze, jednocześnie wtłaczając ją w narzucone schematy płciowe.
Na wystawie nie zabrakło prac z najsłynniejszej serii „Gorsety” (1965–1967). Lekkie rzeźby artystka wykonywała z masy papierowej, drewna oraz tkanin ze sznureczkami i sprzączkami. Prace podwieszała pod sufitem lub ustawiała jak część umeblowania. Wykorzystując w „Gorsetach” papier mâché, delikatne materiały oraz domową technikę niewymagającą rzeźbiarskiego zaplecza, Pinińska-Bereś po raz kolejny skierowała skojarzenia widza na sferę codzienności.
↡ Fotorelacja z wernisażu
Fot. Magdalena Lorek
↡ Fotorelacja z premierowego oprowadzania dla Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Fot. Aleksandra Ziemlańska
Prezentowane prace pochodzą z rodzinnej kolekcji Fundacji im. Marii Pinińskiej-Bereś i Jerzego Beresia, z kolekcji muzealnych – Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie, Mazowieckiego Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu oraz kolekcji prywatnych. Ekspozycji towarzyszyć będzie katalog.
Patronat honorowy:
Hanna Wróblewska, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
↡ Wybrane wydarzenia towarzyszące wystawie
↠ Wykłady i spotkania
13.07, g. 12:00 — Awantura o Venus – historia krakowskich wystaw aktu kobiecego
prowadzenie: Aleksandra Szwedo
20.07, g. 12:00 [online] — Z importu, podszeptu intuicji, po rewizji. Polskie genealogie feminizmu
prowadzenie: dr Joanna Sieracka
3.08, g. 12:00 — Maria Pinińska-Bereś: bunt w kolorze różowym
prowadzenie: Iwona Gołaj
17.08, g. 14:00 — Feministki? Sztuka Natalii LL i Ewy Partum
prowadzenie: Adam Pacholak
15.09, g. 12:00 — Utracona (r)ewolucja? O sztuce Marii Pinińskiej-Bereś
prowadzenie: Małgorzata Micuła
21.09, g. 14:30 — Maria Pinińska-Bereś. Moja mama – awangardowa artystka
prowadzenie: Bettina Bereś
28.09, g. 12:00 — „Intymność zaangażowana” w polskiej sztuce współczesnej
prowadzenie: dr Agata Iżykowska-Uszczyk
5.10, g. 17:00 — Artystki a socjalistyczna rewolucja obyczajowa (Maria Pinińska-Bereś, Jana Želibská, Ilona Keserü)
prowadzenie: prof. Agata Jakubowska
6.10, g. 12:00 — Maria Pinińska-Bereś: performanse, akcje, gesty
prowadzenie: Justyna Oleksy
12.10, g. 18:00 — Pinińska – moja artystyczna matka
prowadzenie: prof. Iwona Demko
↠ Oprowadzania kuratorskie
7.07, g. 10:00 — prowadzenie: Jarosław Suchan
7.07, g. 10:30 — guided tour in English / oprowadzanie w j. angielskim / led by / prowadzenie: Heike Munder
20.07, g. 11:00, 8.09, g. 17:00, 13.10, g. 11:00 — prowadzenie: Małgorzata Micuła
↠ Oprowadzania „O czwartej pod Kopułami”
26.07 (z audiodeskrypcją), 9.08, 23.08, 30.08 (z audiodeskrypcją), 6.09, 27.09 (z audiodeskrypcją), 4.10, 11.10 → g. 16:00
↠ Warsztaty dla dorosłych z cyklu „Uszyj sobie rzeźbę”
13.07, 14.09, 5.10 → g. 13:00 — prowadzenie: Barbara Przerwa
↠ Warsztaty tańca intuicyjnego z cyklu „Co mnie porusza w sztuce współczesnej?”
13.07, 10.08, 14.09, 5.10 → g. 18:00 — prowadzenie: Barbara Przerwa
↠ Warsztaty dla seniorów z cyklu „Przystanek: Pawilon”
26.09 → g. 11:00 — prowadzenie: Justyna Oleksy
↠ Wydarzenia dostępne
— oprowadzania z audiodeskrypcją: 26.07, 30.08, 27.09 → g. 16:00
— oprowadzanie z tłumaczeniem na PJM: 28.09 → g. 14:00
— warsztaty dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością wzroku: 6.08, 3.09, 1.10 → g. 14:00
— „Sensual blind tour” — oprowadzanie przygotowane w ramach warsztatów z cyklu „Dotknij muzeum” przez osoby z niepełnosprawnością wzroku: 12.10 → g. 12:00
— warsztaty sensoryczne: 31.08, 28.09 → g. 12:00 — prowadzenie: Monika Ćma
↠ Warsztaty dla dzieci
6.08, g. 11:00 — Sny w kolorze różowym — prowadzenie: dr Agata Iżykowska-Uszczyk
29.09, g. 11:00 — Party-Tura — prowadzenie: Maja Kwiecińska
29.09, g. 13:00 — Hej, a czyje jest to ubranko? — prowadzenie: Maja Kwiecińska
5.10, g. 14:00 — Rzeźba z ubrań (warsztaty integracyjne) — prowadzenie: dr Agata Iżykowska-Uszczyk
■ Wszystkie wydarzenia edukacyjne ➸
■ Aktualności i fotorelacje muzealne ➸
■ Fotorelacje edukacyjne ➸
■ Kup bilet na wystawę ➸
■ Radio Wrocław Kultura „Maria Pinińska-Bereś” ➸