Praca prezentowana w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej Oddziale Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Instalacja Jerzego Kaliny – pierwotnie ustawiona nocą z 12 na 13 grudnia 1977 na skrzyżowaniu ulic Świętokrzyskiej i Mazowieckiej w Warszawie – to prawdziwie prorocza zapowiedź stanu wojennego. Składające się na tę instalację rzeźby, wykonane z utwardzonej gipsem barwionej tkaniny, przedstawiały zwykłych ludzi: mężczyzn z walizką, teczką, kanistrem na benzynę, młodą kobietę z wózkiem, kobietę z siatką pełną zakupów. Siedem figur umieszczonych było po jednej stronie ulicy Mazowieckiej. Wyglądało to tak, jakby schodziły one kolejno pod ziemię. Natomiast po drugiej stronie ulicy siedem innych wyłaniało się z chodnika.
Po 13 grudnia 1981 roku szary tłum Kaliny nabrał nowego znaczenia, stając się symbolem zniewolenia i przyszłego narodowego buntu. Za tę pracę artysta otrzymał w 1978 Nagrodę Krytyki Artystycznej im. C.K. Norwida.
Replikę „Przejścia” umieszczono we Wrocławiu w 2005 roku, w rocznicę ogłoszenia stanu wojennego, u zbiegu ulic Piłsudskiego i Świdnickiej. Odwołano się wówczas do pamięci zbiorowej, nadając temu przedsięwzięciu wymiar polityczny. Teraz jednak obie te realizacje – rzeźba plenerowa stojąca w przestrzeni miasta, jak i pierwowzór, we wrocławskiej kolekcji muzealnej – postrzegane być mogą jako pomnik anonimowego przechodnia, metafora kondycji ludzkiej w ogóle.
■ Więcej opisów ➸
„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”