„Kiedy natrafił na jakieś [znaczne] miejsce, zatrzymał się na nocleg, gdyż słońce już zaszło. Wziął więc kamień, [leżący] w tym miejscu, podłożył go sobie pod głowę i tak zasnął na tym miejscu. I przyśniła mu się drabina oparta na ziemi, a wierzchołkiem swym sięgająca nieba. Po niej wchodzili do góry i schodzili na dół aniołowie Boży”.
(Rdz 28,11–12)
Biblijna opowieść o Drabinie Jakubowej stała się inspiracją dla Stanisława Fijałkowskiego do stworzenia serii prac opatrzonych tytułem „Autostrada”. Cykl został rozpoczęty w latach 70. XX w. i kontynuowany w późniejszym etapie twórczości w latach 90. jako „nowe autostrady”.
Autostrada III z 1972 roku przedstawia abstrakcyjną górę wyrażoną w formie płaskiej plamy barwnej, którą diagonalnie przecinają czarne pasy drogi. Kompozycyjną dominantą jest jednak obła, czerwona forma wystająca ze szczytu, skierowana w stronę nieba.
Jest ona prawdopodobnie właśnie ową biblijną drabiną, która w sennej wizji Jakuba stanowiła pomost pomiędzy światem ludzkim a boskim. Jej ukazanie się – jako przejścia do innego wymiaru – nadało życiu Jakuba nowy duchowy sens.
Malarstwo Fijałkowskiego jest przesycone poetycką metaforą i stwarza mnóstwo interpretacyjnych możliwości.
Sylwia Błachowicz, Dział Promocji i Komunikacji MNWr
■ Zoom na muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸