Konstytucja uchwalona przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 1791 roku była pierwszym tego typu aktem państwowym w Europie i kilka lat młodszym od swej amerykańskiej poprzedniczki.
Przestała w praktyce obowiązywać po zaledwie 14 miesiącach, a formalnie została anulowana 23 listopada 1793 roku. Jednym z obrońców „majowej jutrzenki” był Tadeusz Kościuszko, który wsławił się jako współdowodzący wojskami podczas wojny polsko-rosyjskiej 1792 roku (zwanej wojną w obronie Konstytucji 3 Maja).
Po zwycięskiej dla Polaków bitwie pod Zieleńcami, stoczonej 18 czerwca 1792, król Stanisław August Poniatowski ustanowił – za namową księcia Józefa Poniatowskiego – order Virtuti Militari. Tadeusz Kościuszko był jedną z pierwszych osób odznaczonych tym – do dziś najwyższym w Polsce – wojskowym odznaczeniem.
Nasza „Panorama Racławicka” jest mocno związana z pamięcią o pierwszej polskiej konstytucji. W 1994 roku przy placu znajdującym się przed wejściem do rotundy stanął pomnik autorstwa Marka Dziekońskiego z orłem i napisami wykonanymi przez Alojzego Gryta.
Fot. A. Kowalów
Monument ten upamiętnia zarówno Konstytucję 3 Maja, jak i 200. rocznicę bitwy pod Racławicami. Tradycyjnie to właśnie pod tym pomnikiem odbywają się oficjalne wrocławskie uroczystości poświęcone rocznicy uchwalenia majowej Konstytucji.
Anna Jezierska, Muzeum „Panorama Racławicka” / Dział Malarstwa XVI–XIX w. Muzeum Narodowego we Wrocławiu
■ Zoom na muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸