❦
Kowalstwo ludowe. Rzemiosło i sztuka ➸
Jacek Bohdanowicz, Wrocław 2014
[…]
Kowalstwo w sposób najbardziej wyrazisty ujawnia, jak niepotrzebne i mylące są wszelkie próby kategorycznego oddzielania dwóch nurtów rzemiosła – wiejskiego i miejskiego. Przenikały się one nieustannie, co znajdowało odzwierciedlenie zarówno w podobieństwie wyposażenia warsztatów, jak i ich wyrobów. co istotne, chociaż w szczytowym okresie rozwoju kowalstwa i na wsiach, i w miastach działało czasami nawet po kilkanaście kuźni, to przecież zdarzało się, że czasowo przejmowały one swoich klientów. kowale cieszący się sławą wybitnie zdolnych realizowali zamówienia napływające niekiedy z odległych terytoriów i ze środowisk, które nie były naturalnym adresatem ich oferty. tym, co mogło wyróżniać wyposażenie warsztatu kowala wiejskiego, był pewien archaizm form narzędzi, ale też ich odmienność, wynikająca jakże często z samowystarczalności i pomysłowości kowala, który wytwarzał je we własnym zakresie, w zależności od potrzeb i możliwości, w ścisłym powiązaniu z materiałami lub półfabrykatami, jakimi dysponował. biorąc to pod uwagę, na obiekty zgromadzone przez muzeum etnograficzne we wrocławiu należy spojrzeć głównie jako na efekt rękodzielniczej kreatywności. ta ujawniała się nie tylko w artystycznym zdobnictwie wyrobów oraz narzędzi pracy, ale także w umiejętności przystosowania się kowali do zmiennych warunków pracy.
[…]
Kowalstwo zarówno na tle innych rzemiosł ludowych, jak i całego obrazu tradycyjnej kultury wiejskiej zawsze odbierane było jako zjawisko wyjątkowe, nietypowe. Etnografowie w swoich badaniach odnosili się do tej dziedziny dość ostrożnie, poświęcając jej na ogół mniej uwagi. Przyczyną i jednocześnie skutkiem tej odmienności kowalstwa było jego wczesne uzawodowienie, oczywiste kontakty z rzemiosłem miejskim (choć nie zawsze liczne i bezpośrednie), a następnie przemysłem fabrycznym, poza tym często dość rozbudowane, kosztowne i skomplikowane wyposażenie kuźni, jej uniwersalizm oraz złożona, znacznie odbiegająca od ludowych standardów technologia produkcji.
— Więcej wpisów w cyklu #zoom_na_książki ➸
— Zapraszamy również do lektury wpisów z cyklu ↡ Muzealnicy polecają ➸