Lekcje sztuki dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych do klasy V
Wszyscy jesteśmy kolorowi
czas trwania: 90 minut
Jak rozmawiać z dziećmi o tolerancji? Podejmiemy ten trudny wątek, szczególnie aktualny w dzisiejszej rzeczywistości, zwiedzając fragmenty wystawy „po/wy/miary” autorstwa Doroty Nieznalskiej i Katariny Pirak Sikku. Proponując dzieciom prostą grę, przekonamy się, czy bardziej się różnimy czy też jesteśmy do siebie podobni. Może lubimy to samo, mimo że mamy inny kolor oczu i włosów?
Zajęcia wpisują się w podstawę programową: wiedza o społeczeństwie (VIII.5, IV.7), plastyka (II.2), język polski (IV.7).
„Diabeł (…) może być wybornym matematykiem”
czas trwania lekcji: 90 minut
Skąd artyści mają pomysły? Czy reguły matematyczne mogą wpisywać się w dzieła?
Przekonamy się, oglądając obrazy z kolekcji Pawilonu Czterech Kopuł. Leon Chwistek – logik, filozof i matematyk – malując ukochaną żonę, podzielił płaszczyznę obrazu na strefy geometryczne i barwne. Ryszard Winiarski natomiast tworzył prace będące wynikiem sprowokowanego przypadku. O rozmieszczeniu kolejnych czarnych i białych kwadratów decydował rzut monetą lub kostką do gry.
Liczba nie zawsze jednak ma niewinny wymiar. Świadczą o tym instalacje Katariny Pirak Sikku prezentowane na wystawie czasowej „po/wy/miary” opowiadające o losie Saamów – rdzennych mieszkańców północnej Szwecji.
Zajęcia wpisują się w podstawę programową: wiedza o społeczeństwie (VIII.5, IV.7), plastyka (II.2), język polski (IV.7).
Zapamiętywać, pamiętać, zapominać
czas trwania lekcji: 90 minut
Na dziedzińcu Pawilonu Czterech Kopuł pokazywane są trzy prace wrocławskiego konceptualisty Stanisława Dróżdża: „Klepsydra”, „Zapominanie” i „Continuum”. Artysta próbował w nich, jak sam to określał, „pisać obrazem” o przemijaniu, o początku i końcu. Medytacja nad strumieniem czasu obecna jest również w fotografiach innego sławnego malarza Romana Opałki.
A co o zapamiętywaniu, pamiętaniu i zapominaniu możemy dowiedzieć się, oglądając wystawę czasową „po/wy/miary?” Gdy odpowiemy sobie na te wszystkie skomplikowane, ale i bardzo ciekawe pytania, każdy z uczestników zajęć namaluje własną rzekę pamięci, dla której inspiracją będzie plastyczna opowieść Katariny Pirak Sikku o rzece Luleälven w Szwecji.
Zajęcia wpisują się w podstawę programową: przedszkole (IV.3) wiedza o społeczeństwie (VIII.4), język polski (III.1).
Lekcje sztuki dla uczniów klas VI–VIII szkół podstawowych oraz szkół średnich
Oprowadzanie po/nad miarę
czas trwania lekcji: 90 minut
Oprowadzanie po/nad miarę to warsztaty będące pogłębioną dyskusją zarówno o artystach oddających pamięć wojny w przestrzeni ekspozycji stałej Pawilonu Czterech Kopuł (Władysław Hasior, Józef Szajna, Krzysztof Bednarski, Mirosław Bałka), jak i próbą rozpoznania paralelnych zjawisk na „po/wy/miarach”, wystawie czasowej trojga artystów: Doroty Nieznalskiej, Jörga Herolda i Katariny Pirak Sikku. Spotkanie wokół swoistego dialogu klasyków sztuki XX wieku i współczesnych wypowiedzi o opresji, nauce w służbie ideologii i eksterminacji. Spotkanie na przecięciu pamięci osobistej i odziedziczonej, indywidualnej i zbiorowej.
Zajęcia zostaną przeprowadzone w oparciu o karty pracy, które mają charakter porównawczy i zogniskowane są wokół 3 motywów: przedmiotu, environmentu oraz fotografii i multiplikacji.
Zajęcia wpisują się w podstawę programową: język polski (I.1, I.10, III.2), historia (LI.1, XLIX.1, LI.1, XLIX.2, XLIX.3).
Morfologia prawdy
czas trwania lekcji: 90 minut
Znak czy symbol? Jaka jest między nimi różnica i co oznaczają? Zajęcia przybliżą uczestnikom kulturowe odczytania graficznych reprezentacji zjawisk i postaw, ukazując ich znaczeniowy ciężar. Prześledzimy pierwotne i wtórne życie symboli, a także stworzymy własne. Lekcja „Morfologia prawdy” skupiona jest wokół prac Doroty Nieznalskiej „Lebensborn” oraz „Kolekcja Institut für Deutsche Ostarbeit”, wyrażających w artystycznej formie i biorących pod lupę efekty działań Instytutu Niemieckich Prac na Wschodzie, podejmujących wątek nauki w służbie ideologii.
Zajęcia wpisują się w podstawę programową: język polski (I.8, I.2.6, I.15, IV.7).
Archeologia pamięci
czas trwania lekcji: 90 minut
Jakich osób najczęściej dotyka nietolerancja? Jakie są najczęstsze powody uprzedzeń? Jak można im przeciwdziałać? Czy tolerancja powinna mieć granice? Kiedy, jakie? Jak się czujemy, będąc świadkami nietolerancyjnych zachowań?
Pytania te staną się punktem wyjścia do pracy w grupach. Po wspólnym zdefiniowaniu terminu tolerancji oraz indywidualnych próbach uchwycenia jej sensu uczestnicy zajęć zostaną oprowadzeni po wystawie, ze szczególnym uwzględnieniem pracy Doroty Nieznalskiej „Badania SRV Sektion Rassen- und Volkstumsforschung”, która powstała jako efekt badań artystki w archiwum Instytutu Niemieckich Prac na Wschodzie. Zebrane przez Instytut dokumenty miały służyć wykazaniu, które grupy nie nadają się do germanizacji i w związku z tym powinny ulec likwidacji. Germanizacja, dyskryminacja, stygmatyzacja, izolacja, zagłada – uczniowie zostaną zapoznani z terminami wyznaczającymi realia tamtych czasów. Po wizycie na wystawie sprawdzimy, czy nasze początkowe definicje tolerancji są wciąż aktualne.
Warsztatowym efektem zajęć będzie stworzony przez uczestników poster o temacie: „Tolerancja po/nad miarę”.
Zajęcia wpisują się w podstawę programową: język polski (I.1.1, II.4.1, XLIX. 1, XLIX 2).
Profanacje
czas trwania lekcji: 90 minut
Podczas tego spotkania muzealnego młodzież wspólnie zastanowi się nad tym, czym jest sacrum. Czy pojęcie to ma jeszcze jakiekolwiek znaczenie w naszym zlaicyzowanym i skomercjalizowanym świecie? Dopełnieniem tych rozważań będzie analiza prac Doroty Nieznalskiej, Władysława Hasiora i Jerzego Nowosielskiego. Wspólną cechą tych artystów jest potrzeba uwznioślenia tego, co zwykłe i codzienne. I tak Hasior w swoich rzeźbiarskich asamblażach łączy pospolitość, nietrwałość i marność z pompatycznością i wzniosłością. Obrazy Nowosielskiego są próbą przeniesienia estetyki wschodniochrześcijańskiego malarstwa religijnego na grunt sztuki współczesnej. A przejmująca, monumentalna instalacja Doroty Nieznalskiej „Badania SRV Sektion Rassenund Volkstumsforschung”, wzorowana na prawosławnym ikonostasie, ma ocalić ofiary nazistowskiej przemocy od zapomnienia.
Zajęcia wpisują się w podstawę programową: plastyka (I.1,3,6), historia (XLVIII.2,3,7; XLIX).
Koszt lekcji: 4 zł od uczestnika.
Lekcje sztuki odbywają się od wtorku do piątku w godzinach 10.00–16.00, trwają od 60 do 90 minut. Dokładny termin należy ustalić z Działem Oświatowym Pawilonu Czterech Kopuł, tel. +48 71 712 71 81, e-mail: edukacja.pawilon@mnwr.pl.