Po prezentacji w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej twórczość Marii Pinińskiej-Bereś – pionierki polskiej sztuki feministycznej – po raz pierwszy pokazana została międzynarodowej publiczności. Już od 9 listopada 2024 r. wystawę można oglądać w Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku. Natomiast wiosną 2025 r. zaprezentowana zostanie w Kunstmuseum w Hadze.
Artystka wyprzedzała swoje czasy, podejmując tematy kobiecości, seksualności oraz relacji człowieka z naturą. Retrospektywa, której kuratorami są Heike Munder i Jarosław Suchan, ingeruje w historię sztuki na dwa sposoby: kwestionuje powszechne skupienie się na artystach płci męskiej oraz zwraca uwagę na fakt, że zachodnia perspektywa pomija różnorodną i wieloaspektową scenę artystyczną XX-wiecznej Europy Wschodniej.
„Maria Pinińska-Bereś: Retrospektive /Retrospective” to pierwsza w Niemczech kompleksowa indywidualna wystawa tej jednej z najbardziej niezwykłych osobowości polskiej sztuki XX w. Pinińska-Bereś – odkrywana dzisiaj na nowo – w twórczości eksplorowała sferę kobiecości i kobiecego erotyzmu, ich społeczno-polityczne uwikłania, a także relacje ze światem natury. Obok Natalii LL czy Ewy Partum jest postrzegana jako pionierka sztuki feministycznej w Polsce. Artystka przeciwstawiała się strukturalnej przemocy zarówno ze strony państwa, jak i kościoła i kwestionowała przemysł artystyczny.
Podczas gdy tworzone przez nią w latach 50. XX w. prace rzeźbiarskie nadal były zgodne z tradycjami modernistycznymi, jej późniejsza sztuka zawierała wpływy ruchu neoawangardowego. Zastąpiła elementy wykonane z cementu lub metalu mniej szlachetnymi materiałami takimi jak papier-mâché, tkanina lub sklejka, a także przedmiotami gotowymi. Od lat 60. XX w. w jej pracach coraz częściej pojawiały się biomorficzne formy. Ich kobiecy wygląd wzmocniła kolorem różowym, który stał się jej znakiem rozpoznawczym. Różowy – jako kolor domków dla lalek czy sukienek – funkcjonuje jako instrument przygotowujący dziewczynki do ich roli społecznej w patriarchalnym społeczeństwie. Anektując ten kolor, Pinińska-Bereś krytykowała politykę ról płciowych i odnosiła się do traumatycznych doświadczeń.
Na niemieckiej wystawie publiczność może zobaczyć szeroki wybór prac powstałych od początku lat 60. do końca minionego stulecia, w tym najważniejsze rzeźby i fotograficzne dokumentacje performansów.
↡ Fotorelacja z wernisażu w Lipsku [9.11.2024]
Fot. Alexandra Invanciu
Wystawa „Maria Pinińska-Bereś”
— Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku [9.11.2024–23.02.2025]
— Kunstmuseum w Hadze [15.03–17.08.2025]
Współpraca:
— Muzeum Narodowe we Wrocławiu
— Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku
— Kunstmuseum Den Haag
Projekt współorganizowany przez Instytut Adama Mickiewicza
Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
■ Wystawa w Lipsku ➸
■ Aktualności i fotorelacje ➸