„Strojni Kresowiacy” to niezwykle inspirująca wystawa. Mam to szczęście, że mogę obcować z nią niemal codziennie. Przyglądam się technikom, krojom oraz tworzywom.
Zastanawiam się, co było wykonywane ręcznie, a co mogło być gotowym produktem pasmanteryjnym. Kordonki, jedwabne i bawełniane muliny, cekiny, wełny, koraliki zdobią koszule, zapaski, sukmany. Wierzę, że oglądający wystawę – tak jak i ja – mogą zapragnąć samemu wyhaftować te najpiękniejsze wzory, dlatego odtworzyłam schematy haftów krzyżykowych kilku prezentowanych strojów.
Niektóre z wzorów kobiety wykonywały szybciutko, w wykradzionym czasie między gotowaniem a pracą w gospodarstwie, inne zapewne na spokojnie, w dobrze oświetlonej izbie. Wyszywane były na różnego rodzaju płótnach, czasem idealnie nadających się do haftów liczonych. Czasami jednak sploty płócien były bardzo drobne – w takim przypadku hafciarki nierzadko haftowały „na oko”, co mi osobiście bardzo utrudniało rozpracowywanie wzorów. Czasem hafciarka była temperamentna i nie zależało jej na symetrii, co budziło we mnie duży dyskomfort, ale mam nadzieję, że to tylko ja jestem taką „hafciarską sztywniarą”…
Fot. W. Rogowicz
Ukazane na poniższym schemacie wzory pochodzą z fartucha, który powstał już na Dolnym Śląsku. Wykonała go w połowie lat 60. XX w. Rozalia Hrynyszyn. Jest on wzorowany na fartuszkach noszonych w województwie tarnopolskim.
Na sam widok uroczego motywu – figlarnych kolorowych wisienek i różyczek – buzia mi się uśmiecha. Co to musiała być za pogodna hafciarka! Myślę, że ten wzór może dobrze wyglądać zarówno w dużej, jak i w małej skali. Uczciwie uprzedzam: niebieskie kwiatki nieco uprościłam. Na powiększonym fragmencie zdjęcia można zobaczyć, jak wzór wygląda na delikatnej żółtawej kanwie.
Fartuch oglądać można w Muzeum Etnograficznym na wystawie czasowej „Strojni Kresowiacy” do 16 lutego 2025. Zapraszam! A tym czasem do dzieła!
Olga Budzan, Dział Edukacji Muzeum Etnograficznego
■ Zoom na muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸