Spośród wszystkich żywiołów zagrażających człowiekowi najgorsza była zaraza, stąd dla jej uniknięcia należało zwrócić się do wielu wspomożycieli. Zanoszono więc modły do świętego Rocha czy świętego Sebastiana. Szczególną zaś rolę w tej groźnej dla społeczności sytuacji odgrywała święta Rozalia, czyli Rozalia Sinibaldo – dziewica i pustelnica, urodzona w XII wieku na zamku Olivella w Palermo.
Według legendy imię Rozalia zostało przekazane jej matce „nakazem z nieba” jeszcze przed narodzinami dziecka. Składało się ono z dwóch elementów – róży i lilii, a przepowiadać miało, że dziewczynka będzie najpiękniejszym kwiatem rodu i wyspy. Zwiastowało też jej pokutne życie (kolce róży) oraz niewinność (biel lilii).
Rozalia dorastała w bogatym domu, jednak dobra materialne nie były dla niej ważne i już jako dziewczynka w tajemnicy przed rodziną złożyła śluby czystości. Nie chcąc wyjść za mąż, uciekła do groty na pobliskiej górze i rozpoczęła samotne życie pustelnicy. Przebywała też na Monte Pellegrino, gdzie dziś odwiedzić można poświęconą jej pamięci grotę. Według zapisów hagiograficznych zmarła 4 września 1160 roku w wieku 31 lat.
Kult Rozalii jako świętej rozpowszechnił się na Sycylii w XVII wieku, kiedy przez przypadek odnaleziono jej relikwie. Według legendy ukazała się zagubionemu w okolicach Monte Pellegrino myśliwemu i wskazała mu miejsce, gdzie znajdowały się jej szczątki. Sprowadzenie relikwii do katedry w Palermo w 1624 roku miało powstrzymać rozwój epidemii dżumy. Od tego czasu świętą Rozalię uznano za patronkę miasta i orędowniczkę, mającą chronić zwracającą się ku niej społeczność od zarazy i chorób zakaźnych.
Kult świętej Rozalii powszechny był też na Śląsku, co miało związek z licznymi epidemiami nawiedzającymi cyklicznie ten region. W zbiorach Muzeum Etnograficznego (na co dzień na wystawie stałej) znajduje się jedna figura świętej, datowana na 1774 rok, która pierwotnie zamocowana była na futrynie nad drzwiami domu w Lądku Zdroju. Rozalia ukazana została w grocie, w półleżącej pozie, z wiankiem na głowie i czaszką w ręku. Na odwrocie rzeźby umieszczono zapis: „Errichtet durch Ignatz Grähl, Anno 1774”, poniżej dopisek: „Klahrzeit” (?), co pozwala przypisać autorstwo (lub ufundowanie) rzeźby Ignatzowi Grählowi i powiązać ją z warsztatem rodziny Klahrów z Lądka Zdroju.
Marta Derejczyk, edukatorka w Muzeum Etnograficznym
#zoom_na_muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸