Edmund Zdanowski (1905–1984) od 1934 r. prowadził z żoną Bolesławą (1908–1981) własny zakład fotograficzny w Wilnie. Zdanowscy wspólnie pracowali w atelier, wspólnie tworzyli i wspólnie podpisywali swoje fotografie. Uczniowie Jana Bułhaka, członkowie elitarnego Fotoklubu Wileńskiego – należą do grona najbardziej znanych postaci wileńskiego środowiska artystycznego.
Fotografowali architekturę i pejzaże, później skoncentrowali się na fotografii reportażowej. W ich powojennej twórczości dominowała tematyka morska oraz dokumentowanie Gdańska, Gdyni – miasta i portu. Byli aktywni zawodowo i artystycznie do końca lat 60. XX w.
Prace Zdanowskich są swoistą kapsułą czasu. Przenoszą nas np. do tętniącego życiem Wilna, w którym podczas cyklicznie odbywających się odpustów spotykali się mieszkańcy miast i okolicznych wsi.
Umiejętnie oddawali klimat miejsc – patrząc na nie, mamy wrażenie, jakbyśmy sami chodzili po ubłoconych kocich łbach placu Łukiskiego w Wilnie i słyszeli rozlegający się tam przytłaczający gwar sprzedawców handlujących podczas Kaziuków, czyli jarmarku odpustowego organizowanego 4 marca – w dzień św. Kazimierza.
Swoimi fotografiami artyści skupiają uwagę widza przede wszystkim na ludziach – na ich twarzach i spojrzeniach. Z bliska przyglądamy się towarom, które można kupić – to wyroby rzemiosła ludowego Wileńszczyzny, które współcześnie są już niemal niedostępne.
Siła zdjęć, które tworzyli, tkwi w ich autentyczności. Obraz zatrzymany w kadrze jest niestylizowany. Zdanowscy po prostu wchodzili w tłum niezauważeni i „łapali” sceny obiektywem. Ważne jest także to, że nie patrzyli na wydarzenia z pozycji badacza, osoby z zewnątrz, a pokazywali świat, który znali i którego byli częścią.
A my dziś, nie zważając na tłok, w Niedzielę Kwietną szukamy tej idealnej i najpiękniejszej palmy.
B.E. Zdanowscy, Sprzedawczyni palm, ok. 1935
#zoom_na_muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸