Wystawa w 700. rocznicę koronacji Władysława Łokietka
21 stycznia – 19 kwietnia 2020
Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie
Na wystawie wśród wielu cennych przedmiotów prezentowane są również precjoza wchodzące w skład Skarbu Średzkiego (ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu).
Wystawa upamiętnia siedemsetną rocznicę koronacji Władysława Łokietka dokonanej na Wawelu 20 stycznia 1320 roku. Wydarzenie to otwarło nową kartę w dziejach Polski. Zakończył się ostatecznie okres rozbicia dzielnicowego i urzeczywistniło się długo oczekiwane odrodzenie Królestwa. Wobec okoliczności politycznych, szczególnie czeskich pretensji do polskiego tronu, książę Władysław zmienił dotychczasową tradycję i wybrał na miejsce sakry królewskiej nie Gniezno, lecz Kraków. Od tego czasu kościołem koronacyjnym stała się katedra na Wawelu – miejsce kultu św. Stanisława; poza kilkoma wyjątkami większość polskich monarchów oraz ich małżonek przyjęło koronę w jej murach.
Jak wiadomo ze źródeł, w XIII stuleciu w skarbcu wawelskiej świątyni przechowywano insygnia władzy królewskiej, wśród nich włócznię św. Maurycego, którą w roku 1000 otrzymał Bolesław Chrobry od cesarza Ottona III przy gnieźnieńskim grobie św. Wojciecha. Ta wyjątkowa relikwia zachowała się do dzisiaj i jest eksponowana na wystawie. Towarzyszy jej miecz zwany Szczerbcem, użyty podczas Łokietkowej koronacji. Sporządzone na tę okazję korona, berło i jabłko przepadły w późniejszych wiekach.
Rocznica pierwszej wawelskiej koronacji dała okazję do sprowadzenia i pokazania szerokiej publiczności wybitnych zabytków złotnictwa oraz klejnotów pochodzących z okresu panowania dynastii Piastów. Poza zbiorami Zamku Królewskiego na Wawelu i katedry krakowskiej zachowały się one w historycznych kościołach, głównie małopolskich, wielkopolskich, a także mazowieckich. Najstarsze z nich datowane są na wiek X, najpóźniejsze pochodzą z wieku XIV.
Spośród dzieł najcenniejszych trzeba wymienić krzyż zestawiony z dwóch złotych koron z połowy XIII stulecia, należący do najwybitniejszych osiągnięć złotnictwa europejskiego, oraz zespół pamiątek po św. Kindze zachowanych w starosądeckim klasztorze klarysek. Prawdziwym wydarzeniem jest prezentacja w Krakowie najcenniejszych klejnotów tak zwanego skarbu ze Środy Śląskiej: wspaniałej złotej korony kobiecej ozdobionej orłami oraz zapony (Muzeum Narodowe w Wrocławiu). Najwyższy poziom artystyczny reprezentują fundacje Kazimierza Wielkiego, ostatniego Piasta na polskim tronie. Obok siebie znalazły się kielichy z Trzemeszna, Stopnicy i Kalisza oraz hermy (popiersia) św. Marii Magdaleny ze Stopnicy i św. Zygmunta z katedry w Płocku.
Współorganizator: Parafia Archikatedralna św. Stanisława B. M. i św. Wacława M.
(Informacja ze strony organizatora wystawy)