Praca Doroty Nieznalskiej Lebensborn e.V. wzbogaciła wystawę kolekcji polskiej sztuki współczesnej II połowy XX i XXI wieku w Pawilonie Czterech Kopuł. To kilkuczłonowe multimedialne dzieło, poruszające bolesny temat rasistowskiej polityki nazistowskich Niemiec, uzupełniło część wystawy stałej poświęconej „Pamięci wojny”.
Fot. Wojciech Rogowicz
Lebensborn (Źródło Życia) to niemiecka instytucja, która funkcjonowała w strukturach organizacyjnych SS. Wspierając się na badaniach Instytutu Niemieckich Prac na Wschodzie i tezie o pradawnej obecności Germanów na okupowanych przez Niemców terenach odbierała rodzicom „czyste rasowo” dzieci. Trafiały one to specjalnie przygotowanych ośrodków przejściowych, gdzie poddawane były germanizacji i następnie przekazywane do adopcji rodzinom niemieckim.
Lebensborn w założeniach miał stworzyć odpowiednie warunki do „odnowienia krwi niemieckiej” i „hodowli nordyckiej rasy nadludzi” poprzez odpowiednią selekcję kobiet i mężczyzn przeznaczonych do rozmnażania oraz przez germanizację odpowiednio „rasowych” dzieci pozyskiwanych z rejonów okupowanych.
Instalacja Nieznalskiej składa się z dwóch elementów rzeźbiarskich i przetworzonych przez artystkę materiałów dokumentalnych oraz skompilowanej wersji wstrząsającego amerykańskiego filmu z 1952 r. Psychogenic diseases in infancy (Choroby psychogenne w okresie niemowlęcym) udowadniającego, jak negatywny wpływ na rozwój dziecka ma pozbawienie go kontaktu z matką.
Praca Lebensborn e.V. jest wynikiem wieloletnich badań artystki nad działalnością kryminalną nazistowskiego stowarzyszenia i była pokazywana na wystawie czasowej „po/wy/miary”.
Części składowe pracy:
- Lebensborn e.V., 2017, instalacja, beton, stal, szkło
- Domy Lebensborn e.V. w Rzeszy Niemieckiej, wydruki przedstawiające niektóre miejsca działalności stowarzyszenia
- Kompilacja filmu Rene Spitza, Psychogenic diseases in infancy, 1952, 2017, czas: 12 min/pętla
Dorota Nieznalska – absolwentka Wydziału Rzeźby Akademii Sztuki w Gdańsku, gdzie w 2013 r. uzyskała stopień doktora. Autorka rzeźb, instalacji, fotografii, wideo. W swej twórczości często porusza tematy trudne i wzbudzające dyskusję. Krytycznym okiem spogląda na siłę tradycji katolickiej w Polsce, stereotypy dotyczące ról społecznych kobiet i mężczyzn, temat tożsamości, seksualności etc. Artystka bada również relacje społeczne i polityczne w kontekście przemocy, a także realizuje projekty dotyczące miejsc pamięci, śladów pamięci, zapominania czy historii.