Zmarła Maria Macewicz-Gołubkow (1931–2021) – etnografka, niestrudzona badaczka i popularyzatorka dolnośląskiej kultury, zwłaszcza w jej obrzędowej odsłonie. Pracownica Muzeum Etnograficznego od roku 1958, jego kierowniczka w latach 1984–1986 i 1988–1991.
Należała do zespołu kilku wyjątkowych osób, które w pierwszych powojennych latach tworzyły Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu; wyznaczały specyfikę jego działania, nakreślały charakter zbiorów. Powstałe w tamtym gronie koncepcje przetrwały próbę czasu i są praktycznie kontynuowane do dziś.
Jedną z istotnych inicjatyw, niezbędnych do stworzenia etnograficznych kolekcji dolnośląskich, były niewątpliwie badania terenowe. Maria Macewicz-Gołubkow niemal od pierwszych lat zatrudnienia w Muzeum podejmowała je z pełnym przekonaniem o sensie nie tylko zabezpieczania rzeczy pozostawionych przez ludność autochtoniczną, ale także świadoma znaczenia kontaktów z tymi, którzy przybyli na te ziemie – często wbrew swojej woli, z traumą porzucenia ojcowizny. Tamte spotkania tak wspominała w rozmowie przeprowadzonej z okazji Jubileuszu 60-lecia Muzeum Etnograficznego:
„U tych ludzi taką się wyczuwało tęsknotę za tą ich ziemią – nawet jak opowiadali, to z ogromnym rozrzewnieniem. Zwłaszcza stary Antoni Markowski we Wrzosach. Pamiętam taką scenę: padał śnieg, a on nas wieczorem odwoził na dworzec kolejowy w Wołowie – nigdy nie zapomnę jego twarzy, gdy zaczął wspominać swoje Polesie…”.
Maria Macewicz-Gołubkow była inicjatorką muzealnych prezentacji plastyki obrzędowej. Spośród wszystkich zorganizowanych przez nią ekspozycji szczególną popularnością wśród wrocławian cieszyły się coroczne wystawy wielkanocne i kończące je kiermasze udostępniane regularnie pod jej osobistą opieką kuratorską od 1971 do 1984 roku. Zawdzięczamy jej także szereg pionierskich publikacji poświęconych przemianom kulturowym wsi dolnośląskiej, integracji ich powojennych mieszkańców, obrzędowym widowiskom. W swojej pracy terenowej odnotowała także liczne teksty zespołów kolędniczych, które w pierwszych powojennych latach przemierzały teren regionu, oswajając tradycyjnymi, swojskimi rytuałami, muzyką i śpiewem jego kulturową „obcość”.
Dziś Ona sama, urodzona w kresowej Lidzie, wrocławianka, etnografka, folklorystka – udała się w dalszą, bo już pozaziemską wędrówkę.
Elżbieta Berendt, kierownik Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu