Wśród nabytków z 2024 r. do Działu Sztuki Muzeum Etnograficznego znalazły się prace autorstwa Joanny Borof powstałe w latach 2018–2022.
Jest to siedem obrazków wykonanych pracochłonną techniką haftu na płótnie, oszklonych i oprawionych w ramki. Zakupione prace dotykają tematyki sakralnej, ale przede wszystkim legend i przesądów ludowych. Stanowią część cyklu „Obrzędy i zwyczaje ludowe” i są przykładem współczesnej sztuki o tematyce etnograficznej.
Prezentowany przykład – obrazek „Piekło, czyściec, niebo” – wyróżnia się tym, że cała jego powierzchnia pokryta jest haftem. Z lewej strony widoczne jest wyobrażenie piekła, w części środkowej przechodzącego w czyściec, który następnie prowadzi do nieba. Wszystkie elementy przedstawienia przywodzą na myśl ziemskie krajobrazy. Piekło przywołane jest za pomocą planety katastrofalnie zanieczyszczonej dymami z kopalnianych kominów, ognia wydobywającego się spod ziemi czy suchych bezlistnych drzew. Czyściec to zwyczajny słoneczny dzień na osiedlu domów. Niebo zaś przedstawione jest za pomocą sielskiego krajobrazu – obłoków, gór, krystalicznie czystej rzeki i lasu.
Joanna Borof jest absolwentką gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie uzyskała dyplom na Wydziale Malarstwa i Grafiki. Ponadto jest pieśniarką, autorką haftów i malowanych makatek. Brała udział w licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych. W 2024 roku Muzeum Etnograficzne prezentowało jej wystawę „Powszednie misterium”.
Borof wykorzystuje tradycyjne techniki sztuki ludowej takie jak haft, malowanie na szkle i wycinanki, aby opowiadać o życiu człowieka od narodzin do śmierci. Interesuje się wiarą, marzeniami, wierzeniami i przesądami obecnymi w świecie, w którym religia przeplata się z magią. Jej prace często odnoszą się do pierwotnej, świętej funkcji sztuki – przykładem tego może być cykl prac wotywnych „Ex voto”, poprzez które prosi o zdrowie dla siebie i swoich bliskich. Zafascynowana pięknem katolickich obrzędów i rytuałów – niczym etnograf – dokumentuje urok i charakter Górek Zachodnich, gdańskiej dzielnicy, w której mieszka i pracuje.
Joanna Kurbiel, kustoszka w Dziale Sztuki ME
■ Zoom na muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸