5 czerwca 1894 r. we Lwowie uroczyście udostępniono „Panoramę Racławicką” zwiedzającym. Był to oficjalny moment triumfu całego zespołu malarzy, którzy przez 9 miesięcy intensywnie pracowali nad powstaniem płótna.
Inicjatorem „Panoramy” był Jan Styka, w związku z czym przysługiwało mu prawo „dyspozycji figur i ugrupowania obrazu pod względem historycznym”, jednak autorem szkiców oraz twórcą ok. ⅔ malowidła był Wojciech Kossak. Pozostali twórcy: Teodor Axentowicz wraz z Zygmuntem Rozwadowskim pomagali przy malowaniu wojsk polskich i rosyjskich, Włodzimierz Tetmajer, Wincenty Wodzinowski i Michał Sozański – grup w strojach ludowych, a Ludwig Boller i Tadeusz Popiel zajmowali się opracowywaniem pejzażu.
W protokole sporządzonym przez komisję artystyczną, która odbierała dzieło, zapisano, że „obraz jest znakomity i przeszedł najśmielsze oczekiwania”.
Wojciech Kossak w jednym z listów do żony z czerwca 1894 roku delektował się swoją sławą, pisząc: „pływam w chwale jak w maśle pąk”, a we „Wspomnieniach”, gdy już opadły w nim emocje związane z całym wydarzeniem i sukcesem, jaki odniósł, zawarł jedno zdanie:
„Gdy na Wystawie Krajowej we Lwowie »Racławice«, rozgrzewając serca i wywołując entuzjazm, wykazały, co potrafię na tym polu, zaproponował mi Fałat, abym z nim do spółki […] wykonał panoramę na tle ogólnoświatowym”.
Wybór padł na „Berezynę” – kolejną panoramę, która pierwotnie miała takie same wymiary jak „Panorama Racławicka”, tj. 15 m wysokości i 120 m w obwodzie. Ale to już zupełnie inna historia…
Sylwia Błachowicz, Dział Promocji i Komunikacji MNWr
■ Zoom na muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸