Przypadająca 21 lipca 2025 r. 150. rocznica urodzin Oskara Molla (1875–1947) to okazja, by przypomnieć twórczość artysty, który przez 14 lat związany był z Wrocławiem.
Początkowo zafascynowany malarstwem Lovisa Corintha, Moll szybko odrzucił tonalne malarstwo niemieckiego impresjonizmu, zwracając się ku własnym poszukiwaniom kolorystycznym i formalnym.
W 1907 r. wyjechał do Paryża, gdzie uległ fascynacji twórczością Cézanne’a, Gauguina i Matisse’a. Z tym ostatnim łączyła go nie tylko przyjaźń, ale także zaangażowanie w powstanie Académie Matisse.
W paryskim środowisku artystycznym Moll konsekwentnie kształtował własny język malarski, pogłębiając refleksję nad kolorem, formą i kompozycją, nie stroniąc od dialogu z kubizmem czy ekspresjonizmem.
Do Wrocławia przybył w 1918 r. Wraz z żoną, rzeźbiarką Marg Moll (Margarete Haeffner-Moll), zamieszkał w przestronnym apartamencie-studio przy Schloßplatz 4 (dziś pl. Wolności), którego wnętrza wypełniały dzieła m.in. Picassa, Légera, Gauguina, Renoira, Seurata, Braque’a, Rousseau, Matisse’a i Toulouse-Lautreca – wybierane przez Molla z niezwykłym znawstwem.
W 1919 r. rozpoczął pracę w Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego, a w 1925 r. objął stanowisko dyrektora, które pełnił aż do zamknięcia uczelni w 1932 r.
Oskar Moll przekształcił Akademię w nowoczesny instytut otwarty na awangardę, stawiając na indywidualność pedagogów. Zatrudnił m.in. Alexandra Kanoldta, Johannesa Molzahna, Carla Mensego, Paula Holza, Oskara Schlemmera, Georga Muche i Hansa Scharouna.
Twórczość Molla została brutalnie przerwana na fali bezprecedensowej akcji konfiskaty dzieł sztuki nowoczesnej z niemieckich muzeów państwowych, zwieńczonej w 1937 r. wystawą „Entartete Kunst” w Monachium. Zaliczony wtedy do grona artystów „zdegenerowanych” i objęty wieloletnim zakazem wystawiania swoich prac, Moll znalazł się w gronie twórców wykluczonych przez nazistowską politykę kulturalną.
Dopiero w 1946 r. odzyskał możliwość publicznej prezentacji swojej twórczości. W konsekwencji represji i wojennych zniszczeń znaczna część jego dorobku uległa bezpowrotnemu zniszczeniu.
Jedną z prac artysty można dziś oglądać w Muzeum Narodowym we Wrocławiu na stałej ekspozycji „Sztuka europejska XV–XX wieku”. To krajobraz namalowany w Międzygórzu w Sudetach, gdzie latem Mollowie znajdowali wakacyjne schronienie.
Fot. S. Kluszczyński
Kompozycja, budowana śmiałymi, zdecydowanymi pociągnięciami pędzla i nasycona wysmakowanymi zestawieniami kolorystycznymi, łączy fascynację artysty dziełem wielkich mistrzów z zachwytem nad prostotą codziennych zjawisk – światłem, rytmem i harmonią natury – i zarazem pozostaje świadectwem jego własnych poszukiwań formy i koloru!
Justyna Chojnacka, Dział Grafiki i Rysunku Muzeum Sztuki Współczesnej MNWr
■ Zoom na muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸