Kolekcja polskiej sztuki współczesnej Muzeum Narodowego we Wrocławiu liczy ponad 20 tysięcy eksponatów, a muzealne sale mają niestety swoje wystawiennicze limity, dlatego w cyklu #dziełomiesiąca prezentowana jest wybrana praca nieeksponowana na wystawie stałej.
Marcowym dziełem prezentowanym w Pawilonie Czterech Kopuł są „Psy z Üsküdar” Joanny Rajkowskiej – cykl 10 fotografii wykonanych przez artystkę w Stambule.
Üsküdar jest jedną z najstarszych dzielnic mieszkaniowych Stambułu. Za czasów osmańskich pełniła funkcję cmentarza miejskiego poza murami miasta. W 1911 r. władze w obawie przed chorobami i agresją postanowiły przenieść setki bezpańskich psów błąkających się na terenie nekropolii na niezamieszkałe Wyspy Książęce. Zaraz po ich wywiezieniu Stambuł nawiedziła seria trzęsień ziemi, które uznane zostały za boską karę za postępowanie względem zwierząt. Psy z powrotem przywieziono do miasta.
Pomysł na projekt „Psy z Üsküdar” zrodził się podczas pobytu Rajkowskiej oraz krytyka sztuki Sebastiana Cichockiego w Turcji w 2009 r. i ich spacerów po dzielnicy pełnej bezdomnych psów wylegujących się na grobach. Widok opuszczonych, nikomu niepotrzebnych istot w centrum metropolii wywarł na artystach wrażenie, które zaowocowało w 2011 r. pracą „Psy z Üsküdar”. Projekt obejmuje cykl 10 fotografii Rajkowskiej oraz książkę ze zdjęciami, uzupełnioną tekstami Cichockiego.
Ten wielowymiarowy projekt traktuje o symbolicznym wykluczeniu zwierząt ze społeczności, łączy w sobie dramat niechcianych psów z baśniową historią ich ocalenia. Rajkowska sięgnęła po tę opowieść, chcąc zrozumieć istotę człowieczeństwa. Zdjęcia tworzą baśniową narrację o skomplikowanych relacjach ludzi i zwierząt, w których bezwarunkowa miłość przeplata się z niezrozumiałym okrucieństwem.
Fot. Magdalena Lorek
Joanna Rajkowska (ur. 1968 w Bydgoszczy) jest jedną z najciekawszych polskich artystek współczesnych, absolwentką malarstwa ściennego Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Jerzego Nowosielskiego oraz historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W twórczości sporo uwagi poświęca zagadnieniom braku tożsamości, poczuciu obcości w nowym środowisku, brakowi asymilacji i odrzuceniu. Do realizacji wybiera naznaczone trudną historią miejsca. Wyjątkowym przykładem wykorzystania takiej przestrzeni jest właśnie praca „Psy z Üsküdar”, gdzie to nie ludzie, a psy stają się pretekstem do podjęcia dialogu z niełatwą historią.
Aleksandra Szwedo, Dział Fotografii MNWr
Prezentację z cyklu #dziełomiesiąca dopełnią w dniu 26 marca dwa wydarzenia: wykład Aleksandry Szwedo „Świat, który trzeba widzieć – wykluczenie i przywiązanie w sztuce Joanny Rajkowskiej” (g. 15:00), który będzie okazją do poznania procesu twórczego artystki i zobaczenia książki „Psy z Üsküdar” z kolekcji MNWr, oraz wykład Magdaleny Szafkowskiej „Psie wizerunki nie tylko na fotografii” (g. 16:30), podczas którego prelegentka opowie, jak pies od prawieków inspirował ludzi o większym lub mniejszym zacięciu artystycznym.
■ Dzieło miesiąca ➸
■ Aktualności i fotorelacje ➸