Formy piernikarskie w Muzeum Etnograficznym [PJM]

Obiekty prezentowane są na wystawie stałej w Muzeum Etnograficznym Oddziale Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Jedną z najciekawszych kolekcji w naszym muzeum stanowi zbiór drewnianych form piernikarskich. Piernikarstwo rozwinęło się w Europie już we wczesnym średniowieczu, w XII, XIV wieku, najwcześniej w Norymberdze. Sprzyjały temu okoliczności. Łatwa dostępność miodu, a także krzyżujące się szlaki handlowe, które zapewniały dostęp do korzennych przypraw, będących podstawą piernikowego ciasta.

Podobne warunki dla rozwoju tego rzemiosła były na Śląsku, gdzie najważniejszym ośrodkiem piernikarskim był Wrocław, ale były też liczne mniejsze: Świdnica, Nysa, Opole, Brzeg czy Racibórz, a także okolice Kłodzka, Barda czy Nowej Rudy. We Wrocławiu było aż sześciu piernikarzy, którzy do połowy XVIII wieku przynależeli do cechu piekarzy. W 1750 roku usamodzielnili się, zyskując rok później potwierdzenie swoich przywilejów w Poczdamie. Od połowy XV wieku kupcy wrocławscy prowadzili intensywną wymianę handlową z Norymbergą, najstarszym ośrodkiem piernikarskim w Europie. Piernikarze ze śląskich ośrodków nawiązywali ścisłe kontakty również z rzemieślnikami z Torunia, gdzie piernikarskie rzemiosło ma się dobrze do dzisiaj.

Funkcja piernika nie ograniczała się tylko do przysmaku. Kupowało się je na odpustach i jarmarkach. Piernik był podarunkiem, pamiątką, ważnym elementem obrzędowości. W związku z tym wypieki te przybierały różne kształty. Zakochani wymieniali się piernikowymi sercami. Starszym wręczano piernikową fajkę. Dzieciom rozpoczynającym naukę piernikowy alfabet, nowożeńcom czy świeżo upieczonym rodzicom niemowlę w powijakach, które ma bogatą symbolikę. Było ono prezentem także od rodziców chrzestnych, a jako symbol nowego życia wręczano je z okazji Nowego Roku.

Pierniki przybierały również inne kształty. Popularne były ciastka w kształcie gwiazd, rozet czy różnych zwierząt. Pierniki kojarzą się z czasem dzieciństwa, są wspomnieniem odpustów i jarmarków, szczególnie tych bożonarodzeniowych.

Tradycja piernikarstwa sięga głęboko w przeszłość. Już starożytni Egipcjanie znali ciastka miodowe, jednak jeszcze bez przypraw charakterystycznych dla pierników. Ciastka z przedstawieniami najróżniejszych postaci wykonywane były z użyciem drewnianych form, będących często małymi, misternymi dziełami sztuki. Nasze Muzeum Etnograficzne posiada w swych zbiorach ponad 250 takich form.

■ Więcej opisów ➸

 


Logo Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego      Kultura Dostępna

Dofinansowano w ramach programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura Dostępna” – zadanie: „Muzeum jest dla wszystkich. Dostosowanie oferty edukacyjnej MNWr do potrzeb osób z niepełnosprawnościami”

 

print