Praca prezentowana w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej Oddziale Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Obraz „Obłęd ludu” Edwarda Dwurnika z 1982 podejmuje tematykę społeczno-obyczajową, która w latach osiemdziesiątych przyniosła rozgłos artyście. Wielkoformatowe dzieło należy do cyklu prac poświęconych robotnikom. Artysta wyjaśniał, że praca ta mówi o wydarzeniach w 1970 r. w Gdańsku, kiedy wszyscy byli w szoku, gdyż wojsko strzelało do robotników.
Dwurnik był artystą, który w pracach nie posługiwał się aluzją, lecz oddawał rzeczywistość społecznych niepokojów w sposób niezwykle dosłowny. Energicznymi pociągnięciami pędzla i niebiesko-szaro-czarną kolorystyką podkreślał ekspresję i dramatyzm płynący z przedstawianych scen. Stoimy przed dziełem, które ukazuje dwie wzajemnie na siebie nacierające grupy umundurowanych mężczyzn z karabinami i pistoletami oraz tłum protestujących z kijami, flagami i krzyżami. na tle szarego miasta. Jedni to robotnicy, pchają na wózkach, jak żywe tarcze, innych robotników, napierają z siłą i impetem, po drugiej stronie obrazu widzimy strzelających do nich z kałasznikow ZOMO-wcy. Żołnierze mają orzełki na hełmach, a robotnicy – kaski stoczniowców.
Świat z obrazów Dwurnika jest i brzydki, i zarazem piękny. Artysta ma potężny warsztat, w pozornej niedbałości kryje się harmonia barw i kompozycji. Jednocześnie ogłasza szpetotę rzeczywistości, ale i pochyla się nad jej paradoksalnym pięknem, wszakże walka o wolność niesie w sobie symbolikę glorii i chwały bezimiennych bohaterów. Biała koszula jednego z protestujących przywodzi nam na myśl czystość idei. A czymże jest tytułowy obłęd? Stanem pomieszania zmysłów (chorobą psychiczną)? Czy może raczej stanem mistycznym, ekstazą i swoistą podróżą w poszukiwaniu lepszego życia. Czy obłędem jest walka o lepsze jutro. A może tytułowy obłęd dotyczy żołnierzy, którzy bezrefleksyjnie, ślepo wykonują rozkazy i strzelają do swoich rodaków…
Bez względu na to, jak odczytamy warstwę symboliczną tytułu dzieła, niewątpliwie ma ono charakter dokumentujący rozruchy w Polsce i porusza widzów do głębi.
■ Więcej opisów ➸
Dofinansowano w ramach programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura Dostępna” – zadanie: „Muzeum jest dla wszystkich. Dostosowanie oferty edukacyjnej MNWr do potrzeb osób z niepełnosprawnościami”