Bocian – w kulturze ludowej kojarzony z odnową życia, odradzaniem się przyrody – jest znakiem nadejścia wiosny.
Przylot pierwszych w roku bocianów był i jest zawsze oczekiwany z niecierpliwością, wierzono bowiem, że bocian przynosi ze sobą klucze, którymi otwierana jest ziemia, aby uwolnić ze swojego wnętrza rośliny. Pierwsze bociany które ujrzano danej wiosny wróżyły jaki będzie dany rok.
Jest wiele przysłów związanych z bocianem, m.in.: „Gdy bocian na święty Józef przybędzie, to śniegu już nie będzie” lub „Na święty Józef bocian na stodole, szykuj sochę i jedź orać pole”. Kto ujrzał pierwszego bociana lecącego, tego miał czekać rok szczęśliwy, bocian siedzący w gnieździe lub stojący na ziemi był zapowiedzią chorób i nieszczęść.
Niegdyś wierzono, że to bocian przynosi dzieci, trzyma je w dziobie za pieluszkę i wrzuca do komina. Dom, na którym bocian uwił gniazdo, jest domem wybranym, szczęśliwym.
W przeciwieństwie do bociana białego, żyjącego w pobliżu ludzi, bocian czarny jest zdecydowanie bardziej płochliwy. Strach przed ludźmi bociany czarne przekazują sobie z pokolenia na pokolenie. W kulturze chociażby Słowian uważano je za ptaki diabelskie, przynoszące śmierć. Obawiano się ich i bardzo często zabijano, co doprowadziło do wyginięcia ich populacji w wielu krajach.
Dorota Jasnowska, kustosz w Dziale Folkloru i Ceramiki Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu
#zoom_na_muzeum – zapraszamy również do lektury innych tekstów ➸