Jedyna instytucja na Dolnym Śląsku specjalizująca się w etnograficznej dokumentacji regionu, posiadająca w swoich zbiorach ponad 20 tys. eksponatów będących świadectwem życia dawnych i obecnych mieszkańców – Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu obchodzi jubileusz 65-lecia działalności.
Zbiory wrocławskiego Muzeum obrazują skomplikowane dzieje regionu, gdzie po II wojnie światowej doszło do niemal całkowitej wymiany ludności. Na ziemiach tych spotkały się ze sobą dwie tradycje – przedwojenna i powojenna. Obie zróżnicowane etnicznie, przerwane lub zaburzone przez dramat wojny i masowych przesiedleń. Obok ludzi reprezentowały je rzeczy – pozostawione przez jednych i przywiezione przez innych.
Powołane w 1947 r., a otwarte dla publiczności w 1948 r. Muzeum Państwowe we Wrocławiu (od 1970 r. Muzeum Narodowe we Wrocławiu) od początku w swej strukturze organizacyjnej zawierało Dział Etnograficzny, który w roku 1954 został przekształcony w Oddział – Muzeum Etnograficzne – z siedzibą w Pałacu Królewskim przy ul. Kazimierza Wielkiego.
Do 1953 r. wrocławscy etnografowie głównie zabezpieczali, porządkowali i inwentaryzowali zabytki zgromadzone w składnicach i muzeach regionalnych. Dzięki tej pracy ocalili od zniszczenia dużą część rozproszonych po wojnie eksponatów dolnośląskich z dawnych muzeów i kolekcji prywatnych i poszerzyli je o zabytki pozostające jeszcze w terenie – tworząc w ten sposób między innymi znakomite kolekcje malowanych mebli, malarstwa na szkle, grafiki dewocyjnej, rzeźby, uli figuralnych, form piernikarskich i czepców dolnośląskich.
Z kolei zespoły zabytków przywiezionych na Dolny Śląsk przez powojennych osadników – jak oni sami – wyrwane zostały z naturalnego dla siebie środowiska. Nie tworzą zwartych, tematycznych kolekcji, ale są niezwykle cennym materiałem do badań historyczno-kulturowych, nad stanem świadomości ludności migrującej i jej wyobrażeń o życiu poza znanym sobie terytorium. Od roku 1968 r. Muzeum gromadzi także dzieła sztuki nieprofesjonalnej.
Od października 2005 siedzibą Muzeum Etnograficznego jest dawny pałac letni biskupów wrocławskich z II poł. XVIII w., mieszczący się w malowniczym zaułku między ulicą Romualda Traugutta a placem Zgody.
„Jak wiele dobra niesie z sobą to, co jest zadaniem statutowym Muzeum Etnograficznego. Za tę nobilitację pozornie pospolitych przedmiotów i uratowanie pokaźnego fragmentu odchodzącego świata, za tę refleksję, że bez tego pozbawimy się naszej niełatwej tożsamości, za troskliwość w pielęgnowaniu wielokulturowości – za to wszystko winniśmy dzisiaj w szczególny sposób podziękować tej instytucji” – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
„Misja Muzeum Etnograficznego jest ciągle aktualna” – podkreśla Elżbieta Berendt, kierowniczka Muzeum Etnograficznego. „Czyż może być bardziej przydatne spojrzenie na świat w czasach nazwanych ponowoczesnymi, gdzie tak wyraźnie ścierają się ze sobą przywiązanie do tradycji i potrzeba modernizacji, przemieszczają się rzeczy i ludzie uwikłani jednocześnie w przełomowe zdarzenia i dziejowe epizody, a rozdarcie między tym, co już było, i tym, co nadchodzi, wybrzmiewa wręcz dramatycznie?”.
W ciągu 65 lat działalności Muzeum Etnograficzne zorganizowało niemal 400 wystaw, wiele z nich było nagradzanych – między innymi w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla. W 1997 r. Muzeum zostało uhonorowane wyróżnieniem i medalem w VII edycji dorocznego ogólnopolskiego Konkursu o Nagrodę i Medal Zygmunta Glogera. W 2011 r. otrzymało Nagrodę im. Oskara Kolberga za zasługi dla Kultury Ludowej, a w 2018 r. Laur Wrocławia. W maju 2019 kierowniczka Muzeum Etnograficznego Elżbieta Berendt została uhonorowana Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Muzeum Etnograficzne zaprasza już 8 czerwca do wspólnego świętowania!
PROGRAM ➸